SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

 

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Kanun ile Yürürlükten Kaldırılan Kanunlar ve İlgili Yönetmeliklere İstinaden Kanunun 4. Maddesinin Birinci Fıkrasının (a), (b) ve İlk Defa 2008/Ekim Ay Başından İtibaren (c) bendi Kapsamında Sigortalı Olanların Emeklilik İşlemleri ile 3201 Sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna Göre Borçlanılan Süreler Dikkate Alınarak Bağlanan Aylıklara İlişkin Emeklilik İşlemleri

 

 

GENELGE

2018/38

 

 

 

 

06 KASIM 2018

 

 

 

İÇİNDEKİLER

 

BİRİNCİ KISIM

AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARINI ETKİLEYEN

TEMEL EMEKLİLİK KAVRAMLARI

1. Sigortalılık Süresi........................................................................................................... 1

1.1. Sigortalılık Süresinin Başlangıcını Etkileyen Faktörler................................................ 2

1.1.1. İşe Giriş Tarihi ile Primlerin Ödenmeye Başladığı Tarihin Farklı Olması................ 2

1.1.2. Kurumca Devir Alınan 506 Sayılı Kanunun Geçici 20. Maddesi Kapsamındaki

Sandıklar............................................................................................................................ 2

1.1.3. 18 Yaşın Altında Geçen Hizmetler.......................................................................... 2

1.1.4. Birden Fazla Sigortalılık Haline Tabi Olma.............................................................. 4

1.1.5. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Birden Fazla Sosyal Güvenlik Kanununa

Tabi Hizmeti Olanlar.......................................................................................................... 4

1.1.6. Borçlanmalar........................................................................................................... 4

1.2. Sigortalılık Süresine Eklenen Süreler......................................................................... 4

2. Prim Ödeme Gün Sayısı............................................................................................... 5

2.1. Prim Ödeme Gün Sayısı Koşulları ve Prim Ödeme Gün Sayılarını Oluşturan

Hizmetler........................................................................................................................... 5

2.2. Prim Ödeme Gün Sayısına Eklenen Süreler............................................................. 5

2.2.1. Maden İşyerlerinin Yer Altı İşlerinde Geçen Çalışmalar.......................................... 5

2.2.2. 5434 Sayılı Kanunun Mülga 32. Maddesine Göre FHSZ........................................ 5

2.2.3. Fiili Hizmet Süresi Zammına (FHSZ) Tabi Çalışmalar............................................ 6

2.2.4. Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Ağır Engelli Çocuğu Bulunan

Kadın Sigortalılar................................................................................................................ 6

3. Yaş................................................................................................................................. 7

3.1. Sigortalı Emeklilik İşlemlerinde Yaş Kavramı ve Uygulaması................................... 7

3.2. Yaş Hadlerinden İndirim Yapılması............................................................................ 8

3.2.1. 506 Sayılı Kanunun Mülga Ek 5. Maddesi Kapsamındaki İtibari Hizmet

Süreleri.............................................................................................................................. 8

3.2.2. FHSZ Kapsamındaki Hizmetler............................................................................... 9

3.2.3. Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Ağır Engelli Çocuğu

Bulunan Kadın Sigortalılar................................................................................................. 9

4. 4/1-(a) Kapsamında Aylık Bağlanacak Sigortalılardan 506/Ek 5, 5434/32 ve

Kanunun 40. Maddesine Tabi Hizmetlerin Aylığa Hak Kazanma Koşullarında

Değerlendirilmesi............................................................................................................. 10

4.1. 506/Ek 5 ve Kanunun 40. Maddesine Tabi Hizmetlerin Değerlendirilmesi.............. 11

4.2. Kanunun Geçici 48. Maddesine Göre Prim Farkını Ödeyenlerin Fiili Hizmet

Süresi Zammından Yararlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar........................................... 16

4.3. 5434 sayılı Kanunun mülga 32. ve Kanunun 40. Maddesi Kapsamındaki

Hizmetlerin Değerlendirilmesi.......................................................................................... 16

İKİNCİ KISIM

KISA VE UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARINDAN SAĞLANAN YARDIMLAR

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI

1. Sürekli İş Göremezlik Geliri......................................................................................... 18

1.1. Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Hesaplanması......................................................... 19

1.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığında Hizmetlerin Birleştirilmesi................................... 24

1.3. Birden Fazla İş Kazasına Uğrama Durumu.............................................................. 26

1.4. Gelir Alt Sınırı............................................................................................................ 27

1.5. Gelirlerde Yapılan Artırım ve İndirimler.................................................................... 27

1.6. Sürekli İş Göremezlik Derecesi İtirazlarıyla İlgili Mahkeme Kararları Hakkında

Yapılacak İşlemler........................................................................................................... 29

1.7. Gelirin Başlangıcı...................................................................................................... 30

1.8. Gelirin Sermayeye Çevrilmesi................................................................................. 30

1.9. Maddi Tazminatların Gelirlerden Kesilmesi.............................................................. 31

1.10. Diğer Hususlar........................................................................................................ 31

2. Ölüm Geliri.................................................................................................................. 33

2.1. Ölüm Gelirinin Hesaplanması................................................................................... 34

2.2. Ölüm Geliri İşlemlerinde Ölüm Nedeninin Belirlenmesi Usul ve Esasları ile

Ölüm Geliri Bağlanacak Sigortalı Dosyasında Bulunması Gereken Belgeler................. 35

2.3. 2008/Ekim Öncesi Ölen ve SİD Oranı % 50’nin Altında Olup Ölüm Nedeni

İş Kazası ve Meslek Hastalığına Bağlı Olmayan Sigortalıların Hak Sahiplerine

Yapılacak İşlemler........................................................................................................... 36

3. Sürekli İş Göremezlik Geliri/Ölüm Geliri Dosyalarının Tasnifi.................................... 37

İKİNCİ BÖLÜM

MALULLÜK SİGORTASI

1.Malullük Sigortasından Sağlanan Yardımlar................................................................ 37

2. Malul Sayılma.............................................................................................................. 37

3. Malullük Aylığına Hak Kazanma Koşulları................................................................... 40

4. Malullük Aylığının Başlangıcı....................................................................................... 41

5. Malullük Aylığı Başvurusu Ve İstenecek Belgeler....................................................... 42

6. Malullük Aylığının Kesilmesi, Yeniden Başlaması Ve Durum Değişiklikleri................ 43

7. Malullük Aylığı Almakta İken Çalışma Nedeniyle Aylığın Kesilmesi Gerektiği

Daha Sonra Tespit Edilenler............................................................................................ 45

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YAŞLILIK SİGORTASI

1. Yaşlılık Sigortasından Sağlanan Yardımlar.................................................................. 47

2. Yararlanma Koşulları................................................................................................... 47

2.1. Genel Koşullar.......................................................................................................... 47

2.1.1. 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamında 8.9.1999 (Dahil) Tarihinden Önce Sigortalı

Olanlar............................................................................................................................. 47

2.1.2. 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamında 8.9.1999 (Hariç) ila 30.4.2008 (Dahil)

Tarihleri Arasında Sigortalı Olanlar.................................................................................. 51

2.1.3. 30.4.2008 (Hariç) Sonrasında Sigortalı Olanlar..................................................... 51

2.2. Özel Koşullar............................................................................................................ 53

2.2.1. Kanuna Göre Özel Şartlarla Aylığa Hak Kazanma Koşulları................................ 53

2.2.2. 2008/Ekim Ay Başından Önce Sigortalı Olan 4/1-(a) Sigortalılarının Özel

Şartlara Göre Aylığa Hak Kazanma Koşulları................................................................. 59

3.Yaşlılık Aylığı Başvurusu............................................................................................... 61

4. Yaşlılık Aylığının Başlangıcı.......................................................................................... 63

5. Prim Borcu Olan Sigortalıların Aylık Başlangıcı.......................................................... 64

6. Yaşlılık Aylığının Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması................................................... 69

6.1. İlk Defa Kanuna Tabi Sigortalı Olanlar..................................................................... 69

6.2. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Sigortalı Olanlar.............................................. 69

6.3. Aylık Kesildikten Sonra Yeniden Çalışmaya Başlayanların Hizmetlerinin

Değerlendirilmesi............................................................................................................. 71

6.4. 5335 Sayılı Kanun Kapsamında Çalışmaya Başlayanların Aylık Kesildikten

Sonraki Hizmetlerinin Değerlendirilmesi......................................................................... 71

6.4.1. Aylığın Kesilme Tarihinin Belirlenmesi ve Yeniden Bağlanmasında Aranacak

Şartlar.............................................................................................................................. 72

6.4.2. Aylık Bağlanacak Statü ve Aylık Hesabı............................................................... 73

6.5. Aylığa Hak Kazanma Koşullarının Oluşmadığının Aylık Bağlandıktan Sonra

Tespit Edilmesi ve Aylığın Tekrar Başlaması.................................................................. 74

6.6. Çalışma Nedeniyle Aylığın Kesilmesi Gerektiği Daha Sonra Tespit Edilenler......... 76

6.7. Aylık Bağlandıktan Sonra Prim Ödeme Gün Sayısı Eksik Olduğu Tespit

Edilenler........................................................................................................................... 77

6.8. İş Akitleri Feshedilen veya Görevlerine Son Verilen Sigortalılardan Mahkeme

Kararıyla Görevlerine İade Olunanların Aylıklarının Kesilmesi ve Yeniden

Başlatılması...................................................................................................................... 82

7. 4/1-(a) Sigortalıları İçin Kıdem Tazminatı.................................................................... 83

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ÖLÜM SİGORTASI

1. Ölüm Sigortasından Sağlanan Yardımlar.................................................................... 84

2.Yararlanma Şartları...................................................................................................... 84

2.1. Sigortalıya İlişkin Koşullar......................................................................................... 84

2.2. Hak Sahiplerine İlişkin Koşullar................................................................................ 86

2.2.1. Eşe Aylık Bağlama Şartları.................................................................................... 87

2.2.2. Çocuklara Aylık Bağlama Şartları......................................................................... 87

2.2.3. Ana ve Baba.......................................................................................................... 93

2.2.4. Ana ve Babaların Gelir Tespit İşlemleri................................................................. 95

2.3. 5.12.2017 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Yapılan Değişikliğe

Göre Hak Sahiplerine İlişkin Koşullar.............................................................................. 95

3. Kanunun Geçici Maddelerine Göre Ölüm Aylığına Hak Kazanma Koşulları.............. 98

3.1. Kanunun Geçici 59. Maddesi Gereği Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazanma

Koşulları........................................................................................................................... 98

3.2. Kanunun Geçici 66. Maddesi Gereği Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazanma

Koşulları......................................................................................................................... 100

3.2.1. Ölüm Geliri/Aylığı Bağlama İşlemlerinde Sigortalılara ve Hak Sahiplerine

İlişkin Koşullar ve Uygulama Esasları........................................................................... 101

3.2.2. Ölüm Geliri/Aylığı Hesaplanması, Hisseler ve Gelir/Aylık Başlangıcı................. 102

4. Ölüm Aylığı Başvurusu.............................................................................................. 103

5. Ölüm Aylığının Başlangıcı.......................................................................................... 103

6. Hak Sahiplerine Paylaştırılması................................................................................. 107

6.1. Eşe Bağlanacak Aylığın Oranı................................................................................ 107

6.2. Çocuklara Bağlanan Aylıkların Oranı..................................................................... 107

6.3. Ana ve Babaya Bağlanan Aylıkların Oranı............................................................. 107

7. Evlenme Ödeneği Verilmesi...................................................................................... 107

8. Cenaze Ödeneği Verilmesi........................................................................................ 108

9. Ölüm Aylığının Kesilmesi, Yeniden Başlaması, Durum Değişiklikleri....................... 109

9.1. Ölüm Aylığının Kesilmesi ve Yeniden Başlaması................................................... 109

9.1.1. Dul Eşin Aylıkları.................................................................................................. 109

9.1.2. Erkek Çocukların Aylıkları................................................................................... 109

9.1.3. Kız Çocukların Aylıkları........................................................................................ 110

9.1.4. Malul Çocukların Aylıkları.................................................................................... 110

9.1.5. Ana ve Babanın Aylıkları..................................................................................... 111

9.2. Diğer Durum Değişiklikleri ve Ölüm Gelir/Aylıklarının Yaştan Dolayı

Durdurulması Uygulaması............................................................................................. 111

9.2.1. Boşandığı Eşiyle Fiilen Birlikte Yaşayan Eş ve Çocukların Durum

Değişiklikleri................................................................................................................... 111

9.2.2. 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk

Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 2. Maddesi Gereğince

Uygulanan Fark Aylıkları............................................................................................... 112

10. Sigortalıya İlişkin Koşullarda Değişikliğin Olduğunun Ölüm Aylığı Bağlandıktan

Sonra Tespit Edilmesi.................................................................................................... 114

11. Ölüm Aylığı Almakta İken Çalışma ve Öğrenci Niteliği Taşımaması Nedeniyle

Aylığın Kesilmesi Gerektiği Daha Sonra Tespit Edilenler.............................................. 115

BEŞİNCİ BÖLÜM

UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARINA İLİŞKİN

ORTAK UYGULAMALAR

1. Kanunun Geçici 63. Maddesi Uygulaması................................................................ 117

1.1. Kanunun Geçici 63. Maddesi Gereği 4/1-(b) Kapsamında Hizmeti Durdurulan

Sigortalıların 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamında Gelir/Aylık Bağlama İşlemleri.................. 117

1.1.1. Malullük veya Yaşlılık Aylığı Talebinde Bulunup Henüz Aylık Bağlama İşlemi

Sonuçlandırılmamış Olanlar.......................................................................................... 118

1.1.2. Ölüm Aylığı Talebinde Bulunup Henüz Aylık Bağlama İşlemi

Sonuçlandırılmamış Olanlar.......................................................................................... 121

1.2. Geçici 63. Madde Kapsamındaki Hizmetleri Dava Konusu Edenlerin

Gelir/Aylık Bağlama İşlemleri........................................................................................ 125

1.3. Gelir Bağlama İşlemlerinde Geçici 63. Madde Uygulaması.................................. 125

1.4. 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) Kapsamında Gelir/Aylık Bağlandıktan Sonra

Gelir/Aylık Bağlanmadan Önceki Sürelere İlişkin 4/1-(b) Hizmeti Tespit

Edilenlerle İlgili Geçici 63. Madde Uygulaması............................................................. 126

1.4.1. Malullük ve Yaşlılık Aylığı Durdurulan veya İptal Edilenler.................................. 126

1.4.2. Ölüm Aylığı Durdurulan, Kesilen veya İptal Edilenler.......................................... 127

2. 6191 Sayılı Kanuna Göre Yapılacak İşlemler............................................................ 129

3. Kanunun Geçici 37. Maddesi Gereği Malullük Ve Ölüm Aylığına Hak Kazanma

Koşulları......................................................................................................................... 130

4. Uçucu Personele Verilen İtibari Hizmet Sürelerinin Aylık Bağlama İşlemlerinde

Değerlendirilmesi........................................................................................................... 131

5. 5434 Sayılı Kanuna Göre Zamanaşımına Uğramış Sürelerin Aylık Bağlama

İşlemlerinde Değerlendirilmesi...................................................................................... 131

6. Kanunun Geçici 36. Maddesine Göre Borçlanılan Hizmetlerin Aylık Bağlama

İşlemlerinde Değerlendirilmesi...................................................................................... 132

7. Sosyal Güvenlik Destek Primi İle İlgili Hükümler...................................................... 132

8. Aylık Bağlandıktan Sonra Yurt Dışında Çalışanlar.................................................... 134

9. Muhtar Sigortalılara Aylık Bağlanması...................................................................... 134

10. Gelir/Aylık Bağlama İşlemlerinde Dikkat Edilecek Hususlar.................................. 135

ALTINCI BÖLÜM

YURTDIŞI BORÇLANMASINDA TAHSİS İŞLEMLERİ

1. Sigortalılık Başlangıcının Tespiti................................................................................. 136

1.1. Sosyal Güvenlik Sözleşmelerinde Özel Hüküm Bulunan Ülkeler İçin

Sigortalılık Başlangıcı..................................................................................................... 137

1.2. Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde Özel Hüküm Bulunmayan Ülkeler ile Sosyal

Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkeler İçin Sigortalılık Başlangıcı...................... 139

1.3. Ev Kadınlığı Sürelerinin Borçlandırılmasında Sigortalılık Başlangıcı....................... 140

2. Aylık Bağlama Şartları............................................................................................... 141

2.1. Yurda Kesin Dönüş Yapmak.................................................................................. 141

2.2.Borcun Tamamını Ödemek..................................................................................... 142

2.3. Sosyal Güvenlik Kanunlarına Göre Aylığa Hak Kazanmak................................... 142

2.4. Kuruma Yazılı Başvuruda Bulunmak..................................................................... 142

3. Aylıkların Başlangıcı................................................................................................... 143

4. Yurt Dışı Borçlanmada Aylıkların Hesaplanması....................................................... 144

5. Aylıkların Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması............................................................ 146

5.1. 3201 Sayılı Kanuna Göre....................................................................................... 146

5.2. İlgili Sosyal Güvenlik Kanununa Göre.................................................................... 147

5.3. Sosyal Güvenlik Destek Primi Uygulaması........................................................... 147

6. Diğer ve Ortak Hususlar............................................................................................ 148

6.1. Kısmi Aylıkların Tam Aylığa Dönüştürülmesi......................................................... 148

6.2. Hak Sahiplerinin Aylık Bağlama İşlemleri.............................................................. 150

6.3. Farklı Sigortalılık Statüsünde Borçlandırılan Yurt Dışı Süreleri............................... 151

6.4 Borçlandırılan Yurt Dışı Sürelerinin Farklı Statüde Değerlendirilerek

Aylık Bağlanması........................................................................................................... 151

6.5. Zorunlu Göç Nedeniyle Türk Vatandaşlığına Geçenlerin Tahsis İşlemleri............. 151

6.6. Yoklama İşlemleri................................................................................................... 151

6.7. Kazanılmış Haklar................................................................................................... 152

ÜÇÜNCÜ KISIM

AYLIK HESAPLAMA SİSTEMİ

1. Kanunla Getirilen Yeni Sistem................................................................................... 153

1.1. Aylık Hesabına Esas Parametreler........................................................................ 154

1.1.1. Prime Esas Kazançlar......................................................................................... 154

1.1.2. Prim Ödeme Gün Sayısı..................................................................................... 156

1.1.3. Aylık Bağlama Oranı........................................................................................... 156

1.2. Aylık Hesabı............................................................................................................ 157

2. 2008/Ekim (Hariç) Öncesi Sigortalı Olup, 2008/Ekim (Dahil) Sonrası Tahsis

Talebinde Bulunan Sigortalılar ( Karma Sistem)........................................................... 157

2.1. 4/1-(a) Sigortalıları İçin............................................................................................ 158

2.1.1. 2008/Ekim (Hariç) Öncesi Kısmi Aylığın (A) Hesabı........................................... 158

2.1.2. 2008/Ekim (Dahil) Sonrası Kısmi Aylığın (B) Hesabı

(5510 SK M. 29-GM 2/b)............................................................................................... 160

2.1.3. Kısmi Aylıkların Birleştirilmesi (5510 SK GM 2/c)............................................... 160

2.2. 4/1-(b) Sigortalıları İçin............................................................................................ 161

2.2.1. Yaşlılık Aylıkları.................................................................................................... 161

2.2.2. Malullük ve Ölüm Aylıkları................................................................................... 163

2.3. 2008/Ekim ay başından itibaren ilk defa 4/1-(c) kapsamında sigortalı olanlar....... 164

2.4. 2926 Sayılı Kanuna Tabi Sigortalılar....................................................................... 164

2.5. 2925 Sayılı Kanuna Tabi Sigortalılar....................................................................... 166

2.6. Günlük Kazançların ve Kısmi Aylıkların Hesaplanmasında Fiili Hizmet Zammı

Sürelerinin Değerlendirilmesi......................................................................................... 167

2.7. 2000-2008/Eylül (Dahil) Tarihleri Arası Askerlik Borçlanmalarının 2008/Ekim

Ayından İtibaren Tahsis Talebinde Bulunan Sigortalıların Aylık Hesabında

Değerlendirilmesi........................................................................................................... 167

2.8. Hizmet Borçlanmalarının Aylık Bağlama İşlemlerinde Değerlendirilmesi.............. 169

2.9. Malullük Aylığı Almakta İken Yeniden Çalışmaya Başlayanların Aylık Hesabı...... 170

DÖRDÜNCÜ KISIM

ORTAK HÜKÜMLER

BİRİNCİ BÖLÜM

İNTİBAK İŞLEMLERİ

1. 2000 Öncesi 4/1-(a) Emeklilerinin İntibak İşlemleri................................................... 171

1.1. Kapsam.................................................................................................................. 172

1.2. 1999/Aralık Aylığının Hesaplanması....................................................................... 172

1.3. 1999/Aralık Aylığının 2013/Ocak Ayına Taşınması................................................ 173

1.4. Mevcut Aylıkla Mukayese...................................................................................... 173

1.5. İntibak Aylığının Hesaplanmasında Diğer Usul ve Esaslar..................................... 174

2. 1.4.2002 ile 30.6.2002 Süresinde Aylık Bağlanan 4/1-(b) Emeklilerinin İntibak

İşlemleri......................................................................................................................... 174

İKİNCİ BÖLÜM

ALT SINIR AYLIKLARI

1. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Aylıklarında Alt Sınır Aylığı.............................................. 176

2. 2008/Ekim Sonrası Alt Sınır Aylığına Esas Aylık Bağlama Oranının Tespiti............. 177

3. Hak Sahiplerine Bağlanacak Ölüm Aylığı Alt Sınırları............................................... 177

4. İş Kazası veya Meslek Hastalığı Sonucu Bağlanacak Gelirlerde Alt Sınırlar............ 179

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

GELİR VE AYLIKLARIN BİRLEŞMESİ

1. 2008/Ekim Ay Başından İtibaren Kanuna Göre Bağlanan Gelir ve Aylıklar............. 179

1.1. Aylıkların Birleşmesi............................................................................................... 180

1.2. Gelirlerin Birleşmesi................................................................................................ 182

1.3. Gelir ve Aylıkların Birleşmesi.................................................................................. 184

1.4. En Yüksek Ödemeye İmkan Veren İki Dosyanın Tespiti...................................... 185

2. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Bir Veya Birden Fazla Dosyadan Gelir ve

Aylık Alanlar................................................................................................................... 189

2.1. Kanunun Geçici 7. Maddesi Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar....................... 189

2.2. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Bir Dosyadan Gelir veya Aylık Alanlar......... 190

2.2.1. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Bir Dosyadan Gelir ve Aylık Almakta

İken, Kanuna Göre Yeni Bir Dosyadan Gelir veya Aylığa Hak Kazananlar................. 190

2.2.2. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Bir Dosyadan Gelir ve Aylık Almakta

İken, 506, 1479, 2925 ve 2926 Sayılı Kanunlara Göre Yeni Bir Dosyadan Gelir

ve Aylığa Hak Kazanılması............................................................................................ 192

2.2.3. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Bir Dosyadan Gelir/Aylık Almakta İken,

Kanuna Göre Birden Fazla Dosyadan Gelir/Aylığa Hak Kazananlar............................ 194

2.3. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Birden Fazla Dosyadan Gelir veya Aylık

Alanlar............................................................................................................................ 196

2.4. 2926 Sayılı Kanuna Göre Bağlanmış Aylıklar........................................................ 201

2.5. 2925 Sayılı Kanuna Göre Hak Kazanılan Gelir ve Aylıklar.................................... 203

2.6. 506 Sayılı Kanunun Geçici 20. Madde Sandıkları.................................................. 204

3. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmelik Değişikliği Gereğince Birden Fazla

Gelir/Aylığa Hak Kazananlar......................................................................................... 207

4. Belediye Başkanlarına Ödenen Makam İle Görev/Temsil Tazminat Tutarları......... 215

5. Kapsamdan Çıkarılacak Dosyaların Belirlenmesi Ve Yapılacak İşlemler................. 216

6. 506 Sayılı Kanunun Mülga 96. Maddesinin Beşinci Fıkrasının Uygulanması

(A/S Kodları).................................................................................................................. 216

7. Birden Fazla Dosyadan Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazananlardan Tercih

Hakkı Verilenler............................................................................................................. 221

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE UYGULAMASI

1. Gelir ve Aylık Bağlama İşlemlerinde Zamanaşımı Uygulaması................................ 226

2. Zamanında Alınmayan Gelir ve Aylık Ödemelerinde Zamanaşımı Uygulaması...... 231

3. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortasında Zamanaşımı Uygulaması...................... 232

4. İlk Defa 2008/Ekim Ay Başından İtibaren 4/1-(c) Kapsamındaki Sigortalıların

Vazife Malullüğü ve Ölüm Halinde Zamanaşımı Uygulaması....................................... 235

5. Gaiplikte Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Uygulaması..................................... 236

6. Verese İşlemlerinde Zamanaşımı Uygulaması.......................................................... 237

7. Hak Düşürücü Süre Uygulaması.............................................................................. 238

BEŞİNCİ BÖLÜM

MAHKEME KARARLARININ UYGULANMASI

ALTINCI BÖLÜM

TOPTAN ÖDEME İŞLEMLERİ

1. Yaşlılık ve Ölüm Toptan Ödemesi............................................................................. 242

1.1. Yaşlılık Toptan Ödemesi......................................................................................... 242

1.2. Ölüm Toptan Ödemesi........................................................................................... 244

2. Toptan Ödeme İşlemlerinde Kullanılacak Güncelleme Katsayıları........................... 244

YEDİNCİ BÖLÜM

SEVK VE KONTROL MUAYENE İŞLEMLERİ, MASRAFLARIN KARŞILANMASI,

KURUM SAĞLIK KURULLARI VE İTİRAZ İŞLEMLERİ

1. Sevk İşlemlerinin Yapılacağı Durumlar..................................................................... 245

2. Malullük Sevklerinde Aranacak Şartlar ve Masrafların Karşılanması....................... 247

3. Sevk İşlemini Yapacak Üniteler ve Sağlık Kurulu Raporu Düzenlemeye Yetkili

Sağlık Hizmet Sunucuları.............................................................................................. 249

4. Malullük Tespitine Yetkili Kurum Sağlık Kurulları ve Malullük Tespitine

İlişkin Belgeler................................................................................................................ 250

5. Kontrol Muayene İşlemleri......................................................................................... 252

5.1. Kontrol Muayenesi Sonucu Aylık Başlangıç Tarihinin Tespiti................................ 253

5.1.1. Sağlık Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Önceki 3 Ay

İçinde Olması................................................................................................................. 254

5.1.2. Sağlık Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Sonraki 3 Ay

İçinde Olması................................................................................................................. 254

5.1.3. Sağlık Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Sonraki 3 Aylık

Süre Dışında Olması...................................................................................................... 255

5.2.Kurum Sağlık Kurulunca Kontrol Muayenesi Değerlendirmeleri ve Kararları......... 255

5.3. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu Kararına İlişkin Kontrol Muayeneleri.......... 255

6. Malul Sayılmakla Birlikte Malullük Aylığı Şartlarını Yerine Getiremeyen

Sigortalıların Sağlık Kurulu Raporları ve Kontrol Muayene İşlemleri............................. 256

7. Kurum Sağlık Kurullarınca Yapılacak Değerlendirmeler........................................... 256

8. Maluliyet Tespitlerinde Esas Alınacak İlk İşe Giriş Tarihi Tespiti.............................. 259

8.1. Malullük Sigortasından Sevk İşlemi Yapılan Sigortalıların Hizmet

Borçlanmaları................................................................................................................ 259

8.2. Yurt Dışı Çalışmalarının Borçlanılması Durumunda Maluliyet Tespitinde

Esas Alınacak İlk İşe Giriş Tarihi................................................................................... 259

9. Kurum Sağlık Kurulu Kararlarına İtiraz...................................................................... 260

10. Engelliği Nedeniyle Vergi İndiriminden Yararlanmaya Hak Kazanmış Olanların

Sevk ve Kontrol Muayene İşlemleri.............................................................................. 261

SEKİZİNCİ BÖLÜM

SOSYAL YARDIM ZAMMI VE TELAFİ EDİCİ ÖDEMELER

1. Sosyal Yardım Zammı............................................................................................... 265

2. Telafi Edici Ödemeler................................................................................................ 266

3. 506 Sayılı Kanunun Mülga Ek 24. Madde Uygulaması............................................. 266

DOKUZUNCU BÖLÜM

AVANS ÖDENMESİ, EK ÖDEMELER VE BAYRAM İKRAMİYESİ

1. Avans Ödenmesi....................................................................................................... 266

2. Ek Ödemeler............................................................................................................. 267

3. 4/1-(c) Kapsamında Aylık Bağlanan Sigortalı ve Hak Sahiplerine Yapılan

100 TL’lik Ek Ödeme..................................................................................................... 267

4. 4/1-(c) Kapsamında Aylık Bağlanan Sigortalı ve Hak Sahiplerine Yapılan

İlave Aylık...................................................................................................................... 268

5. Kanunun Ek 3. Maddesi Kapsamında Ek Sigorta Primi Ödeyenlerin

Emeklilik İşlemleri.......................................................................................................... 268

5.1. İlave Aylık ve İlave Toptan Ödemeye Hak Kazanılması, Hesaplanması,

Artırılması....................................................................................................................... 268

5.2. İlave Aylıkların ve İlave Toptan Ödemenin Hak Sahiplerine Ödenmesi

Şartları........................................................................................................................... 269

5.3. İlave Aylıkların Başlangıcı, Kesilmesi, Yeniden Bağlanması Şartları...................... 269

5.4. Diğer Konular.......................................................................................................... 270

6. Kanunun Ek 18. Maddesi Kapsamında Ödenen Bayram İkramiyesi....................... 270

ONUNCU BÖLÜM

GELİR VE AYLIKLARIN PEŞİN SERMAYE DEĞERLERİ VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SORUMLULUĞU

1.Kurumun Rücu Hakkı................................................................................................. 270

2. Peşin Sermaye Değeri Tabloları............................................................................... 272

3. Rücu Davalarına Esas Peşin Sermaye Değerlerinin Hesaplanması........................ 273

4. Uzun Vadeli Sigorta Kolları Bakımından Üçüncü Kişilerin Sorumluluğuna

İlişkin Uygulama............................................................................................................ 280

ONBİRİNCİ BÖLÜM

BELEDİYE BAŞKANLARI

1. Tazminat Ödenebilmesi İçin Aranan Şartlar............................................................. 282

1.1. Yaşlılık Aylığı Bağlanan veya Bağlanacak Olanlar................................................. 282

1.2. Malullük Aylığı Bağlanan veya Bağlanacak Olanlar.............................................. 282

1.3. Ölüm Aylığı Bağlanan veya Bağlanacak Olan Hak Sahipleri İçin......................... 282

1.4. 506 sayılı Kanunun Geçici 20. Maddesine Tabi Sandıklardan Aylık Alanlar.......... 283

2. Seçimle İş Başına Gelme Koşulu ve İstisnaları......................................................... 283

3. Tazminat Başvuruları ve İstenecek Belgeler............................................................. 283

4. Tazminatların Başlangıcı............................................................................................ 284

5. Görev veya Temsil Tazminatı Ödenmeyecek Durumlar.......................................... 284

6. İlk Defa 2008/Ekim Ay Başından Sonra Belediye Başkanlığına Seçilenlerin

Durumu.......................................................................................................................... 284

7. Diğer Hususlar........................................................................................................... 285

ONİKİNCİ BÖLÜM

VAZİFE MALULLÜĞÜ

1.Vazife ve Harp Malullüğü Aylığı................................................................................. 285

1.1. Kapsamı.................................................................................................................. 285

1.2.Vazife Malullüğünün Kuruma Bildirim Süresi.......................................................... 286

2. Vazife ve Harp Malullüğü Aylığının Hesabı............................................................... 287

3. Vazife ve Harp Malullüğü Kapsamında Hak Sahiplerine Ölüm Aylığı

Bağlanması.................................................................................................................... 289

4. Vazife Malullerinin Tekrar Çalışmaya Başlamaları................................................... 290

5. Vazife Malullerinin Aylıklarının Yükseltilmesi............................................................. 291

6. Ek Ödeme (Tütün İkramiyesi)................................................................................... 292

7. Eğitim ve Öğretim Yardımı........................................................................................ 294

8. Ek Ödeme ile Eğitim ve Öğretim Yardımına İlişkin Ortak Hüküm........................... 295

9. Faizsiz Konut Kredisi Hak Sahipliği Belgesi.............................................................. 295

10. Kanunun 4/1-(a) Ve 4/1-(b) Kapsamındaki Sigortalılar Hakkında 2330 Sayılı

Kanun Uygulaması........................................................................................................ 296

10.1. Sigortalıların 2330 Sayılı Kanun Kapsamına Girip Girmediğinin Tespiti............... 296

10.2. 2330 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Bağlanacak Aylıklarda Alt Sınır

Aylığı Uygulaması.......................................................................................................... 297

10.3. 2330 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Aylık Bağlandıktan Sonra

Geçen Çalışma Sürelerinin Değerlendirilmesi.............................................................. 298

10.4. Maluliyete Esas Engellilik Halinin Yaşlılık Aylığı Açısından Özel Hükümlerin

Uygulanmasına Hak Kazandırmayacağı....................................................................... 299

10.5. Aylıkların Kesilmemesi......................................................................................... 300

10.6. 2330 Sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun

Hükümleri Uygulanmak Suretiyle Aylık Bağlanacak Sigortalı ve Hak Sahipleri

Yönünden Zamanaşımı Uygulaması............................................................................. 300

10.7. 2330 Sayılı Kanunun 4. Maddesinin Birinci Fıkrasının (d) Bendi Kapsamında

Bağlanan Vazife Malullüğü/Ölüm Aylıkları.................................................................... 301

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM

667, 670,675, 684 VE 690 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER İLE

İLGİLİ EMEKLİLİK MEVZUATINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

1. 667 Sayılı KHK’da Öngörülen Vazife Malullüğü Aylığı Bağlanması ve

Diğer Haklar.................................................................................................................. 303

1.1. 667 Sayılı KHK Kapsamında Gelir/Aylık Bağlayacak Yetkili Birimler.................... 304

1.2. Gelir/Aylık Bağlanacak Sigortalılık Statüsünün Tespiti........................................... 304

1.3. Bağlanacak Gelir/Aylıklara Esas Hizmetlerin Değerlendirilmesi............................ 305

1.4. Vazife Malullüğü Aylıklarına İlişkin Usul ve Esaslar............................................... 305

1.5. Vazife Malullüğü Sevk ve Tespit İşlemlerine İlişkin Usul ve Esaslar..................... 306

1.6. Kanunun 4/1-(c) bendi Kapsamında Vazife Malullüğü Aylığı Bağlanacak

Sigortalıların Emeklilik İkramiyeleri............................................................................... 307

1.7. Nakdi Tazminat ve Ek Tazminat Ödemesi............................................................ 308

2. 15 Temmuz Gazilerine İlişkin İşlemler ve Sağlanan Haklar..................................... 308

3. 684 Sayılı KHK Kapsamında Bağlanacak Aylıklarda Uygulanacak Usul

ve Esaslar...................................................................................................................... 311

4. Kanunun Ek 15. Maddesine Tabi Çalışanların Emeklilik İşlemleri............................ 313

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YERSİZ ÖDEMELER

1. Yersiz Ödemelerin Kapsamı...................................................................................... 318

2. Yersiz Ödemelerin Tespiti ve Değerlendirilmesi....................................................... 318

2.1. İlgililerin Kasıtlı veya Kusurlu Davranışlarından Doğan Yersiz Ödemeler.............. 319

2.1.1. Kapsam............................................................................................................... 319

2.1.2. Yersiz Ödeme Sürelerinin Tespiti........................................................................ 321

2.1.3. Yersiz Ödemelerde Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusunda Bulunulması.... 324

2.2. Kurumun Hatalı İşlemlerinden Doğan Yersiz Ödemeler........................................ 325

2.3. 4/1-(c) Kapsamında Yaşlılık Aylığı Alanlardan Yargı Kararları Gereğince

Emeklilik İşlemi İptal Edilenler....................................................................................... 326

3. Yersiz Ödemelere İlişkin Düzenlenecek Belgeler, Faiz Uygulaması ve Tebliği........ 327

3.1. Yersiz Ödemelere İlişkin Düzenlenecek Belgeler.................................................. 327

3.1.1. Değerlendirme Onayı.......................................................................................... 327

3.1.2. Borç Tablosu....................................................................................................... 327

3.1.3. Alacak Takip Tablosu.......................................................................................... 327

3.1.4. Borçlular Tablosu................................................................................................. 327

3.2. Faiz Uygulaması..................................................................................................... 328

3.3. Borcun Tebliği......................................................................................................... 328

4. Yersiz Ödemelerin Tahsili.......................................................................................... 328

4.1. Alacaklardan Mahsubu........................................................................................... 329

4.2. Gelir ve Aylıklardan Kesilmesi................................................................................ 329

4.3. Gelir ve Aylıkların Hesaplardan Yersiz Çekilmesi.................................................. 330

5. Yersiz Yapılan Gelir/Aylık Ödemelerinin Tespiti İle Tahsiline İlişkin İşlemler............ 330

5.1. Aylığın İptali............................................................................................................. 330

5.2. Aylık Miktarının Yanlış Hesaplanması.................................................................... 331

5.3. Aylığın Belirli Bir Sürede Sehven Ödenmesi.......................................................... 332

5.4. Aylık Başlangıcında Yapılan Hatalar....................................................................... 334

5.4.1. Tahsis Talep Tarihinin Değişmesi........................................................................ 334

5.4.2. Sadece Aylık Başlangıç Tarihinin Değişmesi...................................................... 335

5.5. Aylığın Yanlış Statüde Bağlanması......................................................................... 335

5.6. Ölüm Dosyalarında Hak Sahipleri Arasında Muvafakat ve Yersiz Ödemeler....... 339

6. Diğer Hususlar........................................................................................................... 342

7. Mosip Sisteminden Yapılan İşlemler......................................................................... 342

ONBEŞİNCİ BÖLÜM

EMEKLİLİK TALEBİNDEN SARFINAZAR EDİLMESİ,

GELİR VE AYLIKLARIN ÖDENMESİ,

DÜZELTİLMESİ VE ARTIRILMASI

1. Tahsis Talebinden Sarfınazar Edilmesi..................................................................... 343

2. Gelir ve Aylık Ödemeleri........................................................................................... 344

2.1. Konutta Ödeme Yapılması..................................................................................... 344

2.2. Gelir ve Aylık Ödemeleri ile Hareket Görmeyen Hesaplar.................................... 345

2.3. Ödeme Günlerinde Değişiklik Olması.................................................................... 345

2.4. Peşin Ödenen Gelir/Aylıkların Geri Alınmaması.................................................... 346

3. Verese İşlemleri......................................................................................................... 346

4. 1479 ve 2926 Sayılı Kanunlara Göre Aylık Almakta Olanların Aylıklarından

Yapılan Sağlık Kesintileri............................................................................................... 347

5. Gelir ve Aylıklardan Yapılan İcra Kesintileri.............................................................. 347

6. Gelir ve Aylık Artışları................................................................................................ 348

7. Gelir/Aylık ve Alt Sınır Gelir/Aylık Hesabına Esas Kazanç Miktarları....................... 348

ONALTINCI BÖLÜM

TARIM SİGORTASI

1. 2925 Sayılı Kanun Uygulamaları............................................................................... 349

1.1. Aylık Bağlanacak Statü.......................................................................................... 349

1.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası.................................................................. 350

1.3. Ölüm Geliri............................................................................................................. 351

1.4. Malullük Sigortası................................................................................................... 351

1.5. Yaşlılık Sigortası...................................................................................................... 351

1.5.1. 8.9.1999 (Dahil) Tarihinden Önce Sigortalı Olanlar............................................ 351

1.5.2. 1.10.1999 (dahil) ila 30.4.2008 (dahil) Tarihleri Arasında Sigortalı

Olanlar........................................................................................................................... 352

1.5.3. 30.4.2008 (hariç) Sonrasında Sigortalı Olanlar................................................... 353

1.5.4. Yaşlılık Aylığının Kesilmesi................................................................................... 353

1.6. Ölüm Sigortası........................................................................................................ 353

1.7. Toptan Ödeme....................................................................................................... 354

1.8. Evlenme ve Cenaze Ödenekleri............................................................................ 354

2. Kanunun Ek 5. Maddesine Tabi Sigortalılar (Tarım veya Orman İşlerinde

Hizmet Akdiyle Süreksiz Olarak Çalışanlar)................................................................. 354

ONYEDİNCİ BÖLÜM

KANUNUN EK MADDELERİNE GÖRE SİGORTALI SAYILANLARIN EMEKLİLİK İŞLEMLERİ

1. Kanunun Ek 6. Maddesine Tabi Bazı Kısmi Süreli Çalışanların Emeklilik

İşlemleri......................................................................................................................... 355

2. Kanunun Ek 9. Maddesine Tabi Ev Hizmetlerinde Çalışanların Emeklilik

İşlemleri......................................................................................................................... 355

ONSEKİZİNCİ BÖLÜM

DİĞER HUSUSLAR

1. Sosyal Güvenlik Merkezlerinin Emeklilik İşlemlerine Başlatılması........................... 355

2. Yürürlükten Kaldırılan Düzenlemeler......................................................................... 356

 

 

 

 

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

 

Tarih  : 06.11.2018

Sayı   : 98547999-010.06-E.14860380

Konu  : Emeklilik İşlemleri

GENELGE

2018 / 38

 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Kanun ile yürürlükten kaldırılan kanunlar ve ilgili yönetmeliklere istinaden Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve ilk defa 2008/Ekim ay başından itibaren (c) bendi kapsamında sigortalı olanların emeklilik işlemleri ile 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre borçlanılan süreler dikkate alınarak bağlanan aylıklara ilişkin uygulama usul ve esasları aşağıda açıklanmıştır.

Kanunun emeklilik mevzuatına ilişkin maddeleri genel olarak 2008/Ekim ay başı itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Ancak, Kanunun geçici 7. maddesinin dokuzuncu fıkrasında 30.4.2008 (hariç) tarihinden sonra 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunlarına göre ilk defa sigortalı veya iştirakçi olanlar hakkında bu Kanunun 28. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüş olup yaşlılık sigortasından genel hükümlere göre aylık bağlama şartlarını düzenleyen 28. maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümler ilk defa 1.5.2008 tarihi itibariyle 506, 1479, 5434, 2925 ve 2926 sayılı kanunlara göre sigortalı olanlar için uygulanacaktır.

Kanunun 4. maddesinde; Kanuna göre sigortalı sayılanlar belirtilmiş olup, sigortalılık, hizmet kayıtları ve buna ilişkin Genelgede yer almayan hususlar ile ilgili olarak 22.2.2013 tarihli ve 2013/11 sayılı “Sigortalılık İşlemleri” konulu Genelge hükümleri doğrultusunda işlem yapılacaktır.

BİRİNCİ KISIM

AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARINI ETKİLEYEN

TEMEL EMEKLİLİK KAVRAMLARI

Kanuna tabi malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödeyenlerin, sigorta kollarından yapılması gereken yardımlara hak kazanıp kazanmadıklarının tespitinde, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş faktörlerine bakılmaktadır.

1. Sigortalılık Süresi

Sigortalılık süresi, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih, ölen sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süre olarak dikkate alınmaktadır. Bu sürenin tamamen çalışılarak ya da prim ödenerek geçirilmiş olması koşul olmadığı gibi, bu sürenin başlangıç ve sonu arasında sigortalının aralıklı ya da birden çok sigortalılık haline tabi çalışmasının, sigortalılık süresinin belirlenmesinde bir önemi bulunmamaktadır.

Tahsis talep tarihi itibariyle 4/1-(c) kapsamında sigortalı olanların sigortalılık süresi, sigortalılığın başlangıç tarihi ile yetkili makamdan emekliye sevk onayı alınarak görevi ile ilişiğinin kesildiği ayın son günü arasında geçen süre, sigortalılıkları herhangi bir nedenle sona eren 4/1-(c) kapsamındaki sigortalılar için ise, sigortalılığın başlangıç tarihi ile aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih arasında geçen süredir. Bu kapsamdaki sigortalıların sigortalılık süresinin bitiş tarihi belirlenirken, ölüm veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde görev aylıklarının kesildiği tarih, 5434 sayılı Kanunun 40. maddesinde belirtilen yaş hadleri ile sıhhi izin sürelerinin doldurulması halinde bu süre ve hadlerin doldurulduğu tarihleri takip eden ay başı, diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarih esas alınacaktır.

Vazife malullüğü aylığı almakta iken, çalışmaya başlamaları nedeniyle haklarında uzun vadeli sigorta hükümleri uygulananlar için malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı bağlanmasında veya toptan ödeme yapılmasında esas alınacak sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazancın hesaplanmasında, vazife malullüğü aylığı bağlandığı tarihten önceki süreler dikkate alınmayacaktır.

Kanunun 38. maddesine göre, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı; uluslararası sosyal güvenlik sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla, sigortalının, mülga 5417, 6900, 506, 1479, 2925, 2926, 5434 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamındaki sandıklara veya Kanuna tabi malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih kabul edilecektir.

1.1. Sigortalılık Süresinin Başlangıcını Etkileyen Faktörler

1.1.1. İşe Giriş Tarihi ile Primlerin Ödenmeye Başladığı Tarihin Farklı Olması

4/1-(a) sigortalıları için söz konusu olup, işe giriş tarihi ile primlerin ödenmeye başladığı tarih farklı ise, ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi prim ödenmeye başlanan tarih sigortalılık süresinin başlangıcı olarak alınacaktır.

1.1.2. Kurumca Devir Alınan 506 Sayılı Kanunun Geçici 20. Maddesi Kapsamındaki Sandıklar

Kurumca devralınan sandıklara tabi olarak ilk defa prim veya kesenek ödenmeye başlanılan tarih sigortalılık süresinin başladığı tarih olarak dikkate alınacaktır.

1.1.3. 18 Yaşın Altında Geçen Hizmetler

Kanuna göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında, 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık sürelerinin 18 yaşını doldurdukları tarihte başladığı kabul edilecektir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, sadece prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilecektir.

4/1-(b) ve 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, bir meslek veya sanat okulunu bitirerek, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar için 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmayacağından, bu kapsamda 18 yaşın altında kazai rüşt kararı tarihinden itibaren başlayan sigortalılık başlangıç tarihleri, aynı zamanda sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak esas alınacaktır.

Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olan 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları için yalnızca yaşlılık aylığı bağlanmasında geçerli olan 18 yaş uygulaması, malullük ve ölüm aylıklarında uygulanmayacaktır.

Kanunun geçici 6. maddesinin birinci fıkrasında, 506 sayılı Kanuna göre 1.4.1981 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tescil edilmiş olanlar hakkında, Kanunun 38. maddesinin ikinci fıkrasındaki sigortalılık süresinin 18 yaşın doldurulduğu tarihten başlayacağına ilişkin hükmünün uygulanmayacağı öngörülmüştür. Buna göre, 4/1-(a) sigortalılarının, sigortalılık süresinin başlangıcı;

- 1.4.1981 tarihinden önce ise yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi,

- 1.4.1981(dahil) tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih,

olarak dikkate alınacaktır. Ancak, 18 yaş öncesinde geçen çalışma süreleri prim ödeme gün sayısına ilave edilecektir.

Sigortalıların 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesine göre aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın, ilk işe giriş tarihine göre yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi koşulları tespit edilecektir. Söz konusu koşullardan sigortalılık süresi koşulunun tahsis talep tarihinde yerine gelip gelmediği incelenirken ise, 18 yaş uygulamasına bakılacaktır.

Örnek 1: 10.1.1969 doğum tarihli kadın sigortalı 17 yaşında iken 20.3.1986 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamıştır. Sigortalının 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin (B) bendine göre aylığa hak kazanma koşulları 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın 20.3.1986 tarihli girişine göre 20 yıl, 42 yaş, 5075 gün olarak tespit edilmiştir. Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu zaman bu şartlardan 20 yıllık sigortalılık süresi şartının yerine gelip gelmediğinin tespitinde sigortalının 18 yaşını doldurduğu 10.1.1987 tarihi sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınacak ve 20 yıllık sigortalılık süre şartı bu tarihe göre belirlenecektir. Dolayısıyla, sigortalılık süresi 10.1.2007 tarihinde dolacaktır.

Örnek 2:

İlk işe giriş tarihi  : 1.1.2009

Doğum tarihi  : 10.7.1994

Tahsis talep tarihi  : 12.9.2021

Prim gün sayısı  : 2000 gün

Çalışma gücü kayıp oranı  : % 70

Aylığa hak kazanma koşulları  : 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 prim gün sayısı

Tahsis talep tarihi        :  12   9   2021

18 yaşın dolduğu tarih : - 10   7   2012

                                         2    2       9

Sigortalının 9 yıl sigortalılık süresi bulunması nedeniyle tarafına malullük aylığı bağlanmayacaktır.

Ancak, bu sigortalının 2008/Ekim tarihinden itibaren ilk defa 4/1-(b) veya 4/1-(c) kapsamında sigortalı olup, bir meslek veya sanat okulunu bitirerek 4721 sayılı Kanun hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimiyle ilgili görevlerde çalışması halinde;

Tahsis talep tarihi :  12   9   2021

İlk işe giriş tarihi   : -  1   1   2009

                                11   8     12

Sigortalının 10 yıldan fazla sigortalılık süresi bulunması nedeniyle tarafına malullük aylığı bağlanacaktır.

Örnek 3:

Doğum tarihi  : 3.10.1993

İlk işe giriş tarihi  : 1.6.2010

Ölüm tarihi  : 19.7.2016

Prim gün sayısı  : 1000 gün

Aylığa hak kazanma koşulları  : 5 yıl sigortalık süresi, 900 prim gün sayısı

Ölüm tarihi                    :   19    7    2016

18 yaşın dolduğu tarih  : -  3   10    2011

                                         16     9       4

Buna göre, en son 4/1-(a) kapsamında iken vefat eden sigortalının hak sahiplerine, 5 yıllık sigortalılık süresi şartı oluşmadığından ölüm aylığı bağlanamayacaktır.

1.1.4. Birden Fazla Sigortalılık Haline Tabi Olma

Sigortalıların, birden fazla sigortalılık haline tabi hizmetlerinin bulunması halinde, sigortalılık başlangıç tarihi en eski olanı, sigortalılık süresinin başlangıcı olarak dikkate alınacaktır.

1.1.5. Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Birden Fazla Sosyal Güvenlik Kanununa Tabi Hizmeti Olanlar

Farklı sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetlerin mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre birleştirilmesi halinde, birleştirilen hizmetlerin başlangıç tarihi (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi çalışmalar) 4/1-(a) kapsamında aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde sigortalılık süresinin başlangıcı olarak değerlendirilecektir.

Birden fazla sigortalılık haline tabi çalışması olup 2008/Ekim tarihinden sonra ilk defa 4/1-(b) kapsamında sigortalı olanların aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde 4/1-(a) ve 4/1-(c) kapsamında geçen hizmetler; 4/1-(c) kapsamında aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde ise 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında geçen hizmetler dikkate alınacak ve sigortalılık süresinin başlangıcı olarak değerlendirilecektir.

1.1.6. Borçlanmalar

Kanunda hizmet borçlanması 41. ve geçici 7. maddelerde, borçlanmanın usul ve esasları ise Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 66. maddesinde açıklanmıştır.

41. maddeye göre yapılacak borçlanmalarda, borçlandırılan sürenin Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreye ait olması halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye gidilmek suretiyle tespit edilecektir.

1.2. Sigortalılık Süresine Eklenen Süreler

Kanunda sigortalılık süresine ilave yapılmasına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamakla birlikte, Kanunun yürürlük tarihinden önce mülga kanunlara göre hak kazanılan;

- 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri,

- Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesine göre verilen fiili hizmet süresi zamları,

sigortalılık süresine ilave edilecektir.

2008/Ekim ay başına kadar 506 ve 5434 sayılı kanunlara tabi itibari hizmet süreleri ve fiili hizmet süresi zammı tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirilecektir. Ancak, 506 sayılı Kanunun ek 5. maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp Kanunun 40. maddesinde sayılmayan işlerde Kanunun yürürlük tarihinden önce geçen çalışma sürelerinin itibari hizmet süresi olarak değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacaktır.

5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesine göre verilen fiili hizmet süresi zamları aynı zamanda prim ödeme gün sayısına ilave edilecek, ancak yaş hadlerinden indirim yapılmayacaktır.

506 sayılı Kanunun ek 5. maddesine tabi itibari hizmet süreleri sigortalılık süresine ilave edilecek, 3600 gün şartı aranmaksızın yaş hadlerinden indirim yapılacak, ancak prim ödeme gün sayısına eklenmeyecektir.

2. Prim Ödeme Gün Sayısı

2.1. Prim Ödeme Gün Sayısı Koşulları ve Prim Ödeme Gün Sayılarını Oluşturan Hizmetler

Kanun, malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarına hak kazanmada belli bir prim ödeme gün sayısını koşul olarak aramaktadır. Prim ödeme gün sayısı; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak geçen sürelere ait gün sayısını ifade etmektedir.

Sigortalıların prim ödeme gün sayılarını; zorunlu, isteğe bağlı sigorta, ihya edilen, birleştirilen, yurt içi ve yurt dışı borçlanma süreleri ile devir sandıklarına tabi geçen hizmetlere ait gün sayıları ile maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçen hizmetlerin 1/4’ü, fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) ve başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalıların çalışmalarının 1/4’ü oluşturmaktadır.

2.2. Prim Ödeme Gün Sayısına Eklenen Süreler

2.2.1..Maden İşyerlerinin Yer Altı İşlerinde Geçen Çalışmalar

Kanunun geçici 9. maddesinin altıncı fıkrası gereğince; Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga hükümlerine göre sigortalı sayılanlardan, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışmaya başlayan sigortalıların, Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra bu işlerde geçen çalışmalarının en az 1800 gün olması halinde, bu çalışmalarının dörtte biri toplam prim ödeme gün sayılarına ilave edilecektir.

2.2.2. 5434 Sayılı Kanunun Mülga 32. Maddesine Göre FHSZ

5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zamları 2829 sayılı Kanuna göre birleştirme kapsamında hizmetler olup, Kanunun yürürlük tarihinden önceki süreler için söz konusu madde kapsamında verilen FHSZ 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında aylık bağlanacak sigortalıların prim ödeme gün sayılarına eklenecektir.

4/1-(b) kapsamındaki sigortalılardan 22.6.2013 tarihi itibariyle tahsis talebinde bulunan ancak henüz aylık bağlama işlemi sonuçlandırılmamış olanlar ile bu tarihten sonra tahsis talebinde bulunanların 1479 sayılı Kanunun geçici 10. maddesine göre aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanuna göre birleştirme kapsamında olan ve 1.10.1999 veya 1.6.2002 tarihlerinden önceki sürelere ait 5434/32. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zammı, kademeli geçiş sürecinde sigortalıların hizmet süresine ilave edilmek suretiyle aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde dikkate alınacaktır.

Örnek 1: 1.1.1985-31.12.1986 tarihleri arasında 4/1-(c) kapsamında 720 gün hizmeti ve yine bu sürelere ait 6 ay (180 gün) FHSZ bulunan sigortalı, 15.1.1988 tarihinden itibaren 4/1-(b) kapsamında sigortalıdır. Bu durumda, 1479 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin ikinci fıkrasına göre 1.6.2002 tarihi itibariyle yapılan değerlendirmede sigortalının hizmet süresi 16 yıl 10 ay 16 gün olup, emekliliğe kalan süre 8 yıl 1 ay 14 gündür. Emeklilik koşulları 49 yaş ve 9000 gün olarak belirlenecek ve tahsis talep tarihinde bu koşulların oluşup oluşmadığına bakılacaktır.

Örnek 2: 8.1.1955 doğumlu kadın sigortalının, 1.5.1987-30.6.1990 arasında 1139 gün 4/1-(b) kapsamında, 15.1.1991-14.11.1997 tarihleri arasında 2460 gün 4/1-(c) kapsamında hizmeti ve yine bu sürelere ait 1 yıl 8 ay 15 gün (615 gün) FHSZ bulunmakta olup, 1.10.2008 tarihinden itibaren yine 4/1-(b) kapsamında sigortalıdır. Bu durumda, 1479 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin üçüncü fıkrasına göre 1.10.1999 tarihi itibariyle yapılan değerlendirmede, sigortalının hizmet süresi 11 yıl 8 ay 14 gün olup, emekliliğe kalan süre 3 yıl 3 ay 16 gündür. Sigortalının yaşı; 44 yaş 8 ay 23 gün, yaştan dolayı emekliliğe kalan süre 5 yıl 3 ay 7 gündür. En geç gerçekleşen yaşa göre emeklilik yaşı 52 yaş ve 5400 gün olarak belirlenecek ve tahsis talep tarihinde bu koşulların oluşup oluşmadığına bakılacaktır.

Örnek 3: Sigortalının 15.1.1990-14.1.1995 süresinde 4/1- (c) kapsamında 1800 gün hizmeti ve bu süreye ilişkin 450 gün FHSZ bulunmaktadır. Sigortalının 1.1.1995 tarihi itibariyle 4/1-(b) kapsamında sigortalılığı devam etmektedir. Aylığa hak kazanma koşulları tespit edilirken; 4/1-(c) kapsamında toplam hizmet süresi (1800 + 450 = 2250 =) 6 yıl 3 ay olarak dikkate alınacaktır. Sigortalının 1.6.2002 tarihi itibariyle hizmet süresine bakıldığında, 13 yıl 8 aylık hizmet süresinin bulunduğu dolayısıyla 25 tam yılın doldurulmasına kalan sürenin 11 yıl 3 ay 30 gün olduğu görülmektedir. Buna göre emeklilik yaşı 51 yaş ve 9000 gün olarak tespit edilecektir.

Örnek 4: Radyoiyonizan maddelerle çalışan sigortalının 5434/32. maddesine göre FHSZ 7 yıl, Kanunun 40. maddesine göre FHSZ 1 yıl ise, FHSZ’den yararlanacağı azami süre 7 yıl olacaktır.

Sigortalının 5434 sayılı Kanuna tabi geçen 7 yıllık FHSZ, Kanunda öngörülen “beş yıllık” süreyi geçtiği için, 2008/Ekim ayı sonrası hizmet yılına eklenmeyecek ve kazanılmış hakkın korunması amacıyla da beş yılı aşan 7 yıllık FHSZ’den da indirime gidilmeyecektir.

Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre FHSZ’nin toplam hizmet yılına ilave edilmesinde, Kanun’da öngörülen beş ya da sekiz yıllık sürelerin aşılıp aşılmadığına bakılacak, 2008/Ekim ayından önce beş ya da sekiz yıllık süreler aşılmış ise hizmet yılına ilave yapılmasında 2008/Ekim ayından sonra geçen FHSZ süreleri dikkate alınmayacaktır.

2008/Ekim ayından önceki dönemde beş ya da sekiz yıllık süreler aşılmamış ise, bu defa 2008/Ekim ayından sonraki FHSZ süreleri beş ya da sekiz yılı aşmayacak şekilde toplam hizmet yılına ilave edilecektir.

2.2.3..Fiili Hizmet Süresi Zammına (FHSZ) Tabi Çalışmalar

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulamasında, hesaplanan FHSZ, sigortalının;

Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasının (1) ila (9), (11), (12), (15), (16), (17), (18) ve (19). bentlerine göre beş yılı,

Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasının (13) ve (14). bentlerine göre sekiz yılı,

geçmemek üzere prim ödeme gün sayısına eklenecektir. Maddenin (10) numaralı bendinde prim ödeme gün sayısına yapılacak ilavede süre sınırlaması bulunmamaktadır.

FHSZ, Kanunun 40. ve geçici 7. maddesinde hüküm altına alınarak, buna ilişkin uygulama usul ve esasları Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve 22.2.2013 tarihli ve 2013/11 sayılı Genelge ile talimatlandırılmış olup, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulamasında, FHSZ anılan Kanun ve ikincil mevzuat hükümleri doğrultusunda prim gün sayılarına ilave edilecektir.

2.2.4. Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Ağır Engelli Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalılar

Kanunun 28. maddesinin sekizinci fıkrası ile yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecektir.

Söz konusu ilavenin yapılabilmesi, kadın sigortalının bu durumunu Kurumca yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucularınca düzenlenmiş sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi ve bu raporun Kurum sağlık kurullarınca değerlendirilmesi sonucu çocuğun başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli olduğunun tespit edilmesi koşuluna bağlı bulunmaktadır. Kadın sigortalılara bu hak Kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreler için verileceğinden, ilave edilecek sürenin tespitinde Kurum sağlık kurulu kararında belirtilen tarih dikkate alınacaktır. Ağır engelli çocuğun ölümü veya bakıma muhtaçlığının kalkması halinde, Kurum sağlık kurulu karar tarihinden ölüm tarihine veya bakıma muhtaçlığın kalktığına karar verilen sağlık kurulu rapor tarihine kadar geçen hizmetlerin dörtte biri prim ödeme gün sayısına eklenecektir.

Örnek 1: Kadın sigortalı ilk defa 1.1.1995 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve 1.12.2015 tarihinde yaşlılık sigortasından tahsis talebinde bulunmuştur. Kurum sağlık kurulunun 28.12.2009 tarihli kararında sigortalının ağır engelli çocuğunun 1.4.2009 tarihi itibariyle bakıma muhtaç olduğuna karar verilmiş ve sigortalının 1.4.2009 tarihinden itibaren 1500 prim gün sayısının olduğu tespit edilmiştir. Sigortalının prim ödeme gün sayısı 6500 gün olup, aylık bağlama işlemlerinde dikkate alınacak toplam prim ödeme gün sayısı:

Toplam Prim Ödeme Gün Sayısına İlave Edilecek Gün: 1500/4= 375

Toplam Prim Ödeme Gün Sayısı: 6500+375 = 6875

Örnek 2: 1.11.2002 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanunun ek 5. maddesi kapsamında çalışmaya başlayan ve 1.10.2008 tarihinden sonra da Kanunun 40. maddesine göre FHSZ’ye tabi olarak çalışmasını devam ettiren kadın sigortalının ağır engelli çocuğunun 2008/Ekim ay başından itibaren başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğu Kurum sağlık kurulunca tespit edilmesi üzerine sigortalının hizmetine FHSZ ile Kanunun 28. maddesine göre ilave edilecek ek süresi ayrı ayrı hesaplanıp eklenecek, ancak 28. madde gereğince ilave edilecek ek sürenin hesabında FHSZ dikkate alınmayacaktır.

3. Yaş

3.1. Sigortalı Emeklilik İşlemlerinde Yaş Kavramı ve Uygulaması

Yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanmasına ilişkin haklardan yararlanmak için Kanunda yer alan şartlardan biri de yaş olup, Kanunun 57. maddesinde, sonradan yapılacak yaş düzeltmelerinde, sigorta kolları için yaşın hesabında aşağıda belirtilen doğum tarihlerinin esas alınacağı öngörülmüştür. Buna göre;

- İş kazasıyla meslek hastalığı halinde, hak sahiplerine bağlanacak gelirlerin hesabında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığının hekim veya sağlık kurulu raporu ile ilk defa tespit edildiği tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri,

- Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilişkin yaş ile ilgili hükümlerin uygulanmasında, sigortalıların, mülga 5417, 6900, 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlar ile 2925 ve 5434 sayılı kanunlara, 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesine tabi sandıklara veya Kanuna göre ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi oldukları tarihte, nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri,

- Ölüm sigortasında hak sahibi çocukların yaş hesabında, sigortalının Kanuna veya mülga kanunlar kapsamında ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olduğu tarihte, nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri, sigortalının çalışmaya başlamasından sonra doğan çocukların ise nüfus kütüğüne ilk yazılan doğum tarihleri,

esas alınacaktır.

Sigortalıların, iş kazası geçirdiği, meslek hastalığının tespit edildiği veya ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına tabi olduğu tarihten sonra kesinleşen mahkeme kararlarındaki yaş tashihleri aylık bağlama işlemlerinde dikkate alınmayacaktır.

Sigortalıların aylık bağlama işlemlerinde yaş şartının yerine gelip gelmediği tahsis talep tarihlerinden doğum tarihleri çıkarılmak suretiyle tespit edilecektir.

Örnek 1:

Tahsis Talep tarihi  : 19.3.2009

Doğum tarihi  : 25.6.1951

 19     3     2009

- 25     6     1951

  24     8       57 (57 yıl 8 ay 24 gün) Yaş

Öte yandan, ayın 28/29/30/31 çektiğine bakılmaksızın ayın sonu itibariyle talepte bulunan sigortalılar o ay içinde müracaat etmiş kabul edilerek aylıklar talebi takip eden ay başından başlatılacaktır. Özellikle 29 şubat doğumlu olup, özel sektörde çalışan sigortalılarda şubat ayının 28 çektiği yıllarda 28 şubatta müracaat edilmesi halinde aylıklar diğer aylığa hak kazanma koşullarının da gerçekleşmiş olması halinde 1 mart tarihinden itibaren başlatılacaktır.

Emeklilik işlemlerinde aranan yaş şartının yerine gelip gelmediğinin tespitinde sigortalılık süresi hesabında olduğu gibi gün, ay ve yıl olarak aranan yaş şartının yerine gelmiş olması gerekmekte olup, talep tarihi itibariyle belirlenen yaş şartını yerine getirmeyen sigortalılara genel olarak (yaş şartını talep tarihinden itibaren 1 ay içinde yerine getiren sigortalılar hariç) aylık bağlanmasına imkan bulunmamakta olup, talepleri reddedilecektir.

Örnek 2:

Tahsis Talep tarihi  : 9.10.2029

Doğum tarihi  : 10.11.1975

İşe giriş tarihi  : 28.8.1997

Mükteza maddesi  : 506 Geçici 81/B-o

Aylığa hak kazanma şartları  : 20 yıl, 54 yaş, 5975 gün

  9     10    2029

- 10     11    1975

 29     10      53 yaş

Sigortalı, tahsis talep tarihi itibariyle 54 yaş şartını yerine getiremediğinden tarafına aylık bağlanamayacaktır.

3.2. Yaş Hadlerinden İndirim Yapılması

- 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri,

- Kanunun 40. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zamları,

- Kanunun 28. maddesi kapsamında kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri,

sigortalıların emeklilik için öngörülen yaş hadlerinden indirilecektir.

3.2.1. 506 Sayılı Kanunun Mülga Ek 5. Maddesi Kapsamındaki İtibari Hizmet Süreleri

Kanunun geçici 7. maddesinde, 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp, Kanunun 40. maddesinde sayılmayan işlerde, Kanunun yürürlük tarihinden önce geçen çalışma sürelerinin itibari hizmet süresi olarak değerlendirilmesinde, 3600 prim gün koşulunun aranmayacağı öngörülmüş olup, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu kapsamda geçen itibari hizmet süreleri beş yıldan çok olmamak üzere yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş hadlerinden indirilecektir.

Kanunun yürürlük tarihinden önce 4/1-(a) kapsamında itibari hizmet süresi bulunup, Kanunun yürürlük tarihinden sonra 4/1-(b) veya 4/1-(c) kapsamında çalışan ve tahsis talebinde bulunan sigortalılara Kanunun geçici 2. maddesine göre aylık bağlanırken, aylığa hak kazanma koşullarının 4/1-(b) veya 4/1-(c) sigortalılık haline göre belirlenmesi durumunda, itibari hizmet süreleri dikkate alınmayacak, ancak, sigortalıya 4/1-(a) kapsamında aylık bağlanması durumunda, itibari hizmet süreleri emeklilik için aranan yaş hadlerinden indirilecektir.

3.2.2. FHSZ Kapsamındaki Hizmetler

Kanunun 40. maddesinde öngörülen FHSZ’nin üç yılı geçmemek üzere, 40. maddenin ikinci fıkrasının (18) numaralı sırasında bulunan yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar için tamamı, diğerleri için yarısı Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

Yine, aynı maddenin ikinci fıkrasının (10) numaralı bendinde yer alan yer altı işlerinde çalışanların FHSZ’nin tamamı yaş hadlerinden indirilecek olup, yaş haddi indiriminde üst sınır uygulanmayacaktır.

Ancak, yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için ölüm ve maluliyet halleri ile 40. maddenin ikinci fıkrasının (18) numaralı sırasında bulunanlar hariç, (10) numaralı bendinde yer alan yer altı işlerinde çalışan sigortalıların en az 1800 gün, diğer bentlerde yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün Kanunda belirtilen işyeri ve işlerde çalışmış olmaları şartı aranacaktır.

Örnek 1: Sigortalının kurşun ve arsenik işyerinde 1400 gün, radyoaktif ve radyoiyonizan işyerinde 1300 gün, Kanalizasyon işyerinde ise 1600 gün çalışmasının olması halinde;

Kurşun arsenik işleri FHSZ: 1400 x 60/360 = 233,3 =) 234 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 60 gündür)

Radyoaktif ve radyoiyonizan işleri FHSZ: 1300 x 90/360 = 325 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 90 gündür)

Kanalizasyon işleri FHSZ: 1600 x 180/360 = 800 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 180 gündür)

Toplam FHSZ: 234 + 325 + 800 =1359 gün

İşyeri              :  Kurşun arsenik     Radyoaktif ve radyoiyonizan      Kanalizasyon

Hizmet Süresi :          1400                    1300                       1600

FHSZ              :          234                      325                        800

Yaş haddinden indirim yapılmasında aranan 3600 prim gün sayısının tespitinde FHSZ kapsamında tüm işyerlerinde geçen hizmet süreleri (1400 + 1300 + 1600 = 4300) toplamı dikkate alınacak ancak, yapılacak yaş indirimine esas FHSZ hesaplanırken, yer altı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilecektir. Örnekte kanalizasyon işyerinde en az 1800 gün çalışma koşulu oluşmadığından, bu işyerinde geçen 1600 gün karşılığı 800 gün (2 yıl 2 ay 20 gün) FHSZ yaş hadlerinden indirim işleminde dikkate alınmayacaktır. Buna göre;

FHSZ : 234+325= 559

Yaş indirimine esas FHSZ: 559/2 = 279 ( 9 ay, 9 gün)

3.2.3. Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Ağır Engelli Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalılar

Yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

Örnek: Kadın sigortalının doğum tarihi 8.1.1966 olup, emeklilikte aranacak yaş haddi 46’dır. Sigortalı 20.8.2011 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş ve ağır engelli çocuğundan dolayı bu kapsamda 1000 gün hizmeti bulunmaktadır. Bu durumda;

Sigortalının tahsis talep tarihi itibariyle yaşı:

20    8    2011

-8    1    1966

12    7      45 yaş

Yaştan yapılacak indirim süresi: 1000/4 = 250= 8 ay 10 gündür.

Bu durumda, sigortalının tahsis talep tarihi itibariyle yerine getirmesi gereken yaş şartı:

 30   11   45

-10    8     

 20    3    45 yaş şartını tahsis talep tarihinde yerine getirdiğinden aylık bağlanacaktır.

4. 4/1-(a) Kapsamında Aylık Bağlanacak Sigortalılardan 506/Ek 5, 5434/32 ve Kanunun 40. Maddesine Tabi Hizmetlerin Aylığa Hak Kazanma Koşullarında Değerlendirilmesi

Kanunla, 506 sayılı Kanunun itibari hizmet süresine ilişkin ek 5. maddesi ile 5434 sayılı Kanunun FHSZ’ye ilişkin 32. maddesi yürürlükten kaldırılmış, Kanunun 40. maddesi ile FHSZ olarak yeniden düzenlenmiştir.

Kanunun 40. maddesine ilişkin fiili hizmet süresi zammı kapsamında öngörülen iş ve işyerlerinde çalışan sigortalıların emeklilik yaş haddi indiriminden yararlanabilmeleri için ölüm ve maluliyet halleri ile (18) numaralı sırada bulunanlar hariç anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan tablonun (10) numaralı sırasında yer alan sigortalıların en az 1800 prim ödeme gün sayısı diğer sıralarda yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün çalışmış olmaları gerektiği hükmüne bağlanmıştır.

Kanunun geçici 7. maddesinin;

- Birinci fıkrasında, Kanunun yürürlük tarihine kadar 506, 1479, 2925, mülga 2926, 5434 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesine göre sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı, itibarî hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık sürelerinin tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirileceği,

- İkinci fıkrasında ise, Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı Kanunun 32. maddesine göre fiili hizmet süresine müstahak görevlerde çalışanların bu görevlerde geçirdikleri sürelerin Kanunun 40. maddesi gereğince aranan 3600 günün doldurulmasında nazara alınacağı, 506 sayılı Kanunun ek 5. maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp Kanunun 40. maddesinde sayılmayan işlerde Kanunun yürürlük tarihinden önce geçen çalışma sürelerinin birinci fıkra kapsamında değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacağı

öngörülmüştür.

506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp, Kanunun 40. maddesinde de sayılan işlerde Kanunun yürürlük tarihinden önce ve sonra geçen toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin;

- 3600 günün altında olması halinde sadece 2008/Ekim ay başından önce itibari hizmet süreleri emeklilik yaş hadlerinden indirilecek, 2008/Ekim ay başından sonra fiili hizmet süresi zamlarının yarısı, 3600 gün koşulunun yerine gelmemesi nedeniyle yaş hadlerinden indirilmeyecektir.

- En az 3600 gün olması halinde de 2008/Ekim ay başından önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süreleri sigortalılık süresine eklenecek ve 5 yılı geçmemek üzere emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir. Kanunla yaştan yapılacak indirim süresinin hesabı toplam prim ödeme gün sayısına eklenen sürenin yarısı şeklinde belirlendiğinden 2008/Ekim ay başından sonra fiili hizmet süresi kapsamında geçen süreler ise beş yılı geçmemek üzere toplam prim ödeme gün sayına ilave edilecek ve yaştan yapılacak indirim süresi de ilave edilen sürenin yarısı olan 2,5 yılı geçemeyecektir.

Yaş hadlerinden yapılacak indirim süresi; prim ödeme gün sayısına sekiz yıl ilave edilenler için üç yılı, beş yıl ilave edilenler için de 2,5 yılı geçemeyecektir.

Toplam itibari/fiili hizmet süresi 3600 günün altında olan sigortalılara ilişkin mevcut uygulamada Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün 11.11.2015 tarihli ve 5694873 sayılı Genel Yazısı gereğince değişikliğe gidilmiştir. Sigortalıların 2008/Ekim ay başından önce Kanunun 40. maddesinde belirtilen işler ve işyerlerinde 5434/32. maddesine göre FHSZ ile 506/ek 5. maddesi kapsamında itibari hizmet süresi kapsamı dışında prim ödenerek geçen çalışmalarla 2008/Ekim ay başından sonra FHSZ’ye tabi prim ödenerek geçen çalışmalar toplamının 1800 veya 3600 gün olması halinde sigortalıların 2008/Ekim ay başından sonra FHSZ’ye tabi geçen çalışmaları için emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılacaktır.

Söz konusu değişiklik, sigortalıların aylığa hak kazanma koşullarında ve aylık hesabına esas parametrelerde de değişikliğe neden olduğundan, bu kapsamda 11.11.2015 tarihinden itibaren Kanunun 40. maddesi kapsamında çalıştığı işyerinden ayrılarak tahsis talebinde bulunan sigortalılar için yukarıda açıklanan usul ve esaslara göre işlem yapılacak olup, 2008/Ekim ay başı ile 11.11.2015 tarihleri arasında tahsis talebinde bulunup aylık talebi reddedilen ve aylığa hak kazanma koşullarını daha sonra yerine getirerek yeni talebine istinaden aylık bağlanan sigortalıların ilk talep dilekçelerine göre aylığa hak kazanması durumunda ikinci karar işlemi yapılacaktır.

Ancak, 27.7.2016 ve 29783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile aynı Yönetmeliğin geçici 1. maddesinin beşinci fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen altıncı fıkrada yer alan hüküm gereğince, 2008/Ekim ay başından önce 5434/32. maddesi kapsamında FHSZ ve 506/ek 5. maddesinin itibari hizmet süresi kapsamında sayılan işlerden olmadığı halde, Kanunun 40. maddesinde sayılan işler ve iş yerlerine girecek nitelikte çalışması olanların 2008/Ekim ayı öncesi bu kapsamda geçen çalışmaları emeklilik yaş haddi indiriminden yararlanmak için aranan gün sayısı hesabında dikkate alınmayacak olup, söz konusu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle uygulama bu yönde değiştirilmiştir.

4.1. 506/Ek 5 ve Kanunun 40. Maddesine Tabi Hizmetlerin Değerlendirilmesi

11.8.1977 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanuna 2098 sayılı Kanunla eklenen ek 5. maddenin birinci fıkrasında belirtilen tablonun I ve II numaralı bentleri kapsamında çalışanların bir kısmı 2008/Ekim ayından önce itibari hizmet süresi zammı kapsamında iken 2008/Ekim ay başından sonra basın ve gazetecilik iş yerlerinde çalışanlar kapsamdan çıkarılmıştır.

Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tabloya 6385 sayılı Kanunla eklenen (16) ve (17). sıralarda yer alan basın ve gazetecilik mesleğinde fiilen çalışanlar ile Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlardan Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle çalışan sigortalılar 2013/ Şubat ay başından itibaren FHSZ’den yararlandırılacaklardır.

Kanunun geçici 48. maddesi uyarınca, 2008/Ekim ay başı ile 19.1.2013 tarihini takip eden ay başına kadar geçen sürede Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle basın ve gazetecilik mesleğinde ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlardan talepte bulunanların, söz konusu sürede geçen çalışmaları için hesaplanacak FHSZ prim tutarını ödemeleri halinde, bu süreleri FHSZ kapsamında değerlendirilecektir.

1.10.2008 tarihi itibariyle 3600 günün altındaki 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. madde kapsamında geçen itibari hizmet süreleri aylığa hak kazanma koşullarının tespit edildiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerde dahil olmak üzere sigortalılık süresine ilave edilecek ve yaş hadlerinden indirilecektir.

Örnek 1: Kanunun 40. maddesi kapsamındaki özel sektör basın işyerinde 1.10.2008-31.12.2016 tarihleri arasında toplam 2950 gün hizmeti bulunan sigortalının prim ödeme gün sayısına ilavede, bu işyerinde herhangi bir süre çalışma şartı aranmadığından güne yapılacak ilave; 2950 x 90 / 360 = 737,5 = 738 gündür. Sigortalının emeklilik yaş haddinden indirim yapılması için en az 3600 gün FHSZ’ye tabi çalışması gerekmektedir. Sigortalı 2950 gün çalıştığından emeklilik yaş haddinden indirim yapılmayacaktır.

Örnek 2: Sigortalının Kanunun 40. maddesi kapsamında basın işyerindeki hizmet süresi 4500 gündür. Sigortalının emeklilik işleminde dikkate alınacak FHSZ; 4500 x 90 /360 = 1125 gün = 3 yıl 1 ay 15 gündür. Sigortalının prim ödeme gün sayısına ilave edilecek süre 1125 gün olup, emeklilik yaş hadlerinden indirilecek süre ise prim ödeme gün sayısına ilave edilen süresinin yarısı olacaktır. Buna göre yaştan yapılacak indirim, 1125/2= 562,5 = 563 = 1 yıl 6 ay 23 gündür.

2008/Ekim ay başına kadar 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesine tabi geçen itibari hizmet süreleri tabi olduğu kanun hükümlerine göre değerlendirilecek ancak, Kanunun geçici 7. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tabloda sayılmayan işlerde 2008/Ekim ay başından önce geçen çalışma sürelerinin değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacaktır.

Örnek 3: 2008/Ekim ayından önce gazetecilik basım işyerinde 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında 1600 gün çalışması bulunan sigortalının, bu kapsamda çalışmaları tahsis talebinde bulunduğu 31.12.2013 tarihine kadar devam etmiştir. Sigortalının 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerine kadar olan itibari hizmet sürelerinin dörtte biri, bu tarihler itibariyle bulunan sigortalılık süresine ilave edilerek emeklilik şartları tespit edilecek, 1600 günlük çalışma karşılığı bulunan (1600 x 0,25 = 400 gün) 1 yıl 1 ay 10 günlük süre de tahsis talep tarihindeki sigortalılık süresine ilave edilecek ve emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

4/1-(a) sigortalılarının 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesine göre aylığa hak kazanma koşullarının belirlendiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerinde 3600 günün altında olan itibari hizmet süreleri sigortalılık süresinin tespitinde dikkate alınacağı gibi, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar itibari hizmet süresi kapsamında geçen hizmetleri 3600 gün koşulu aranmaksızın sigortalılık süresine ilave edilecek, emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılacaktır.

Örnek 4: Sigortalının;

Cinsiyeti  : Erkek

Doğum tarihi  : 8.1.1965

İşe giriş tarihi  : 1.1.1992

İşten ayrılış tarihi  : 29.11.2015

Tahsis talep tarihi  : 30.11.2015

İtibari hizmet süresi kapsamında çalışmalar (basın)

8.9.1999 tarihi itibariyle 1800 gün

23.5.2002 tarihi itibariyle 2775 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle 3590 gün

Toplam gün: 8510 gün

Sigortalının aylığa hak kazanma koşulları: Sigortalının aylığa hak kazanma koşullarının belirlendiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerinde basın işyerinde 3600 gün çalışması bulunmamaktadır.

8.9.1999 tarihi itibariyle 1800 gün ---- 1800 x 0,25 = 450 = 1 yıl 3 ay

23.5.2002 tarihi itibariyle 2775 gün ---- 2775 x 0,25 = 693 = 1 yıl 11 ay 3 gün

 8   9   1999      23   5    2002

- 1   1   1992    -  1   1    1992

 7   8      7      22    4      10

+    3      1     + 3   11        1

7  11      8      25    3      12

Talep tarihinde aranacak emeklilik şartları: 25 yıl + 52 yaş + 5525 gün

Aylığa hak kazanma koşullarının tespit edildiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerinde 3600 gün koşuluna bakılmaksızın mevcut itibari hizmet süreleri dikkate alınarak aylığa hak kazanma koşulları tespit edilecektir. Tahsis talep tarihine göre yapılan değerlendirmede ise, sigortalının Kanunun yürürlük tarihine kadar itibari hizmet kapsamında geçen hizmetlerinin 1/4 ü dikkate alınacaktır. Buna göre;

Tahsis talep tarihindeki durum:

30   11    2015      30  11  2015

- 1    1    1992      - 8   1  1965

29  10       23      22  10    50

Tahsis talep tarihinde emeklilik için aranan koşullardan yaş ve sigortalılık süresi koşulları yerine gelmemiştir. Ancak sigortalının Kanunun yürürlük tarihi itibariyle 3590 gün basın iş kolu işyerinde çalışması dolayısıyla itibari hizmet süresi bulunmaktadır. (3590 x 0.25 = 897=) 2 yıl 5 ay 27 gün itibari hizmet süresi sigortalının sigortalılık süresine eklenecek ve emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

29   10   23       30   11   51

+ 27    5    2       -27   5     2

26    4   26        3    6    49 olması gereken yaş.

Sigortalı tahsis talep tarihinde 50 yaşını doldurduğundan emekli olmaya hak kazanacaktır.

2008/Ekim ay başından önce itibari hizmete tabi bu tarihten sonra FHSZ kapsamında çalışması bulunan sigortalıların toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin 3600 günün altında olması halinde, 2008/Ekim ay başına kadar 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süreleri, sigortalılık süresine eklenecek ve yaş hadlerinden indirilecektir. Bunların 2008/Ekim ay başından sonra geçen fiili hizmet süreleri sadece prim gün sayılarına ilave edilecek ancak, emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılmayacaktır.

Örnek 5: Sigortalının;

Cinsiyeti  : Erkek sigortalı

İşin niteliği  : Basın kartına sahip gazeteci

Doğum tarihi  : 1.3.1972

Sigortalılık başlangıcı  : 1.3.1989

Tahsis talep tarihi  : 30.5.2018

Sigortalı basın kartına sahip olup basın müşavirliğinde çalışmaktadır. Sigortalı 2008/Ekim ila 1.2.2013 süresi hizmetlerine ilişkin prim farkını ödememiştir. 1.2.2013 tarihinden itibaren zorunlu olarak FHSZ’ye tabi çalışmaktadır. Hizmet süreleri aşağıda gösterilmiştir.

8.9.1999 tarihi itibariyle  : 600 gün

23.5.2002 tarihi itibariyle  : 800 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle  : 1800 gün

1.10.2008 öncesi itibari hizmet süresine tabi hizmetler

8.9.1999 tarihi itibariyle  : 600 x 0,25 =150 = 5 ay

23.5.2002 tarihi itibariyle  : 800 x 0,25 = 200 = 6 ay 20 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle  :1800 x 0,25 = 450 = 1 yıl 3 ay = Sigortalılık süresine eklenecek ve emeklilik yaş haddinden indirilecek süre

1.2.2013 sonrası FHSZ tabi çalışma : 1500 gün

1500 x 90/360 = 375 gün = 1 yıl 15 gün = Prim ödeme gün sayısına eklenecek süre

Toplam prim ödeme gün sayısı : 5100

Sigortalının gerek 2008/Ekim öncesi itibari hizmet süreleri gerekse 2008/Ekim sonrası fiili hizmet süresi zamlarının toplamı 3600 günün altındadır. Bu durumda, itibari hizmet süreleri 3600 gün koşulu aranmadan aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde dikkate alınacaktır.

Sigortalının aylığa hak kazanma koşulları : Sigortalının aylığa hak kazanma koşullarının belirlendiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerinde mevcut itibari hizmet süreleri, bu tarih itibariyle tespit edilecek sigortalılık sürelerine ilave edilecektir.

 8   9    1999      23    5    2002

- 1   3    1989    -  1    3    1989

 7   6      10      22    2       13

+    5            + 20    6        

 7  11      10     12    9       13

Sigortalının;

Belirlenen emeklilik şartları : 25 yıl + 51 yaş + 5450 gün

2008/Ekim öncesi itibari hizmet süresi kapsamındaki çalışmaları nedeniyle sigortalılık süresine ilave edilecek süre: 1 yıl 3 ay

18 yaşın doldurulduğu tarih : 1    3    1972

                                                             18

                                                1    3    1990

30   5    2018

- 1   3    1990

29   2      28

+    3       1

29   5      29  yıllık sigortalılık süresi (emeklilik için aranan sigortalılık süresi koşulu oluşmuştur.)

Kanunun yürürlük tarihinden sonra geçen çalışmaları nedeniyle prim ödeme gün sayısına ilave edilecek süre: 1 yıl 15 gün=) 375gün

5100 + 375 = 5475 gün (emeklilik için aranan gün koşulu oluşmuştur.)

Yaştan yapılacak indirimler

Kanunun 40. maddesine göre yaştan indirim yapılabilmesi için sigortalının bu işlerde en az 3600 gün çalışması gerekmektedir. 3600 günün değerlendirilmesinde, sigortalının bu işlerde 2008/Ekim ay başından önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçirdiği süreler de dikkate alınacaktır. Sigortalının toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin 3600 günün altında olması nedeniyle sadece 2008/Ekim ay başından önce itibari hizmet süreleri emeklilik yaş hadlerinden indirilecek, 2008/Ekim ay başından sonra fiili hizmet süresi zamlarının yarısı, 3600 gün koşulunun yerine gelmemesi nedeniyle yaş hadlerinden indirilmeyecektir.

506/Ek 5. madde kapsamındaki itibari hizmet süresi =) 1 yıl 3 ay

Toplam olarak yaştan yapılacak indirim

30   5    2018        30  11   50

- 1   3    1972        -     3     1

29   2      46 (Yaşı)  30   8    49 (Emekli olması için gereken yaş)

Sigortalı aylık bağlanması için aranan yaş koşulunu yerine getirmemiştir.

Sigortalıların 2008/Ekim ay başından önce ve sonra geçen toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin en az 3600 gün olması halinde, 2008/Ekim ay başından önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süreleri sigortalılık süresine eklenecek ve 5 yılı geçmemek üzere emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir. 2008/Ekim ay başından sonra fiili hizmet süresi kapsamında geçen süreler ise beş yılı geçmemek üzere toplam prim ödeme gün sayına ilave edilecek ve yaştan yapılacak indirim süresi de ilave edilen sürenin yarısı olan 2,5 yılı geçemeyecektir

Örnek 6: Örnek 5’teki sigortalının Kanunun geçici 48. maddesinden yararlanarak 1.10.2008–1.2.2013 süresinin prim farkını ödeyerek 1100 gün daha hizmet kazandığı varsayılırsa;

8.9.1999 tarihi itibariyle : 600 gün

23.5.2002 tarihi itibariyle : 800 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle : 1800 gün

1.10.2008 öncesi itibari hizmet süresine tabi hizmetler

8.9.1999 tarihi itibariyle : 600 x 0,25 =150 = 5 ay

23.5.2002 tarihi itibariyle : 800 x 0,25 = 200 = 6 ay 20 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle : 1800 x 0,25 = 450 = 1 yıl 3 ay = Sigortalılık süresine

eklenecek ve emeklilik yaş haddinden indirilecek süre

1.2.2013 sonrası FHSZ tabi çalışma : 1500 + 1100 = 2600 gün 2600 x 90/360 = 650 gün =) 1 yıl 9 ay 20 gün = Prim ödeme gün sayısına eklenecek ve yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilecek süre

Toplam prim ödeme gün sayısı: 5100

Sigortalının 2008/Ekim öncesi itibari hizmet süreleri ile 2008/Ekim sonrası fiili hizmet süresi zamlarının toplamı 3600 günün üstündedir.

Sigortalının aylığa hak kazanma koşulları:

Sigortalı aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi koşullarını yerine getirmiş olup, yaş şartını yerine getirip getirmediği belirlenirken; sigortalının toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin 3600 günün üstünde olması nedeniyle 2008/Ekim öncesi itibari hizmet süreleri ile 2008/Ekim sonrası prim ödeme gün sayısına eklenen sürenin yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

56/Ek 5. madde kapsamındaki itibari hizmet süresi = 1 yıl 3 ay

5510/40. madde kapsamındaki FHSZ 1 yıl 9 ay 20 gün = 650/2 = 325 gün = 10 ay 25 gün

Toplam olarak yaştan yapılacak indirim

           3   1 itibari hizmet süresi

+ 25  10     FHSZ

25    1   2

 

30   5   2018        30   11   50

- 1   3   1972       - 25    1    2

29  2     46 (Yaşı)   5    10   48 (Emekli olması için gereken yaş)

Sigortalı aylık bağlanması için aranan yaş koşulunu yerine getirmemiştir.

4.2. Kanunun Geçici 48. Maddesine Göre Prim Farkını Ödeyenlerin Fiili Hizmet Süresi Zammından Yararlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar

Kanunun geçici 48. maddesi uygulamasından; 2008/Ekim ay başı ile 19.1.2013 tarihini takip eden ay başına kadar geçen süre içinde, Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle basın ve gazetecilik mesleğinde ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlardan 19.1.2013 tarihinden önce tahsis talebinde bulunanlar ile ölen sigortalıların hak sahipleri de yararlanabilecektir.

Emekli veya hak sahiplerince Kanunun geçici 48. maddesi gereğince 2008/Ekim ila 2013/Şubat süresine ait prim farklarının ödenmesi halinde, söz konusu hizmetler tahsis talep veya ölüm tarihinden önceki sürelere mal edilerek aylıklar, aylık başlangıç tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak ve FHSZ’nin verilmesinden kaynaklanan aylık farkları, aylık başlangıç tarihi itibariyle emekli veya hak sahiplerine ödenecektir.

Sigortalı veya hak sahiplerince kısmi ödeme yapılması halinde, yapılan ödemeyle orantılı olarak hesaplanan hizmetler dikkate alınarak aylıklar yeniden hesaplanacaktır.

Hizmet birleştirilmesi yapılmak suretiyle 2008/Ekim ay başından sonra Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında aylık bağlananlar da aynı esaslar çerçevesinde FHSZ’den yararlanabilecektir.

Örnek: Basın kartına sahip olan ve haber ajansında muhabir olarak 20.4.2007-31.12.2011 tarihleri arasında çalışan ve 31.12.2011 tarihli tahsis talebine istinaden tarafına yaşlılık aylığı bağlanmış olan sigortalının, 20.4.2007-30.9.2008 süresi 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri aylık bağlama işlemlerinde değerlendirilmiştir. Sigortalı 30.3.2013 tarihinde Kanunun geçici 48. maddesinden yararlanmak için müracaat etmiş ve 2008/Ekim ila 31.12.2011 süresi prim farklarını 25.7.2013 tarihinde ödemiştir. Sigortalının söz konusu döneme ilişkin fiili hizmet süresi zamları dikkate alınmak suretiyle aylığı tahsis talep tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak ve oluşan aylık farkları aylık başlangıç tarihi itibariyle ödenecektir.

4.3. 5434 sayılı Kanunun mülga 32. ve Kanunun 40. Maddesi Kapsamındaki Hizmetlerin Değerlendirilmesi

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışmaya başlayan 4/1-(a) kapsamındaki sigortalıların 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesine tabi fiili hizmet süresi zamlarının bulunması halinde sigortalıların öncelikle 8.9.1999 ve/veya 23.5.2002 tarihindeki sigortalılık süreleri tespit edilecek ve bu tarihlere kadar 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesi kapsamında geçen fiili hizmet süresi zamları anılan tarihler itibariyle tespit edilen sigortalılık süresine ilave edilecek ve sigortalının hangi tarih itibariyle aylığa hak kazandığı tespit edilecektir. Tahsis talep tarihi itibariyle sigortalılık süresi şartının yerine gelip gelmediğinin tespitinde sigortalıların 2008/Ekim ay başına kadar 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesi kapsamında geçen fiili hizmet süresi zamları dikkate alınacaktır.

2008/Ekim ay başından önce 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesine tabi fiili hizmet süresi zamları bulunan sigortalıların aynı zamanda 2008/Ekim ay başından sonra Kanunun 40. maddesi kapsamında FHSZ’ne tabi hizmetlerinin bulunması halinde, 2008/Ekim ay başı öncesi 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zamları sigortalılık süresine eklenecek, toplam prim ödeme gün sayısında dikkate alınacak, 2008/Ekim ay başı öncesi 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesi kapsamındaki çalışmalar ile 2008/Ekim sonrası Kanunun 40. maddesi kapsamında geçen çalışmalar toplamı 3600 gün olması halinde sadece 2008/Ekim sonrası 40. madde kapsamındaki FHSZ için yaş hadlerinden 3 yılı geçmeyecek şekilde indirim yapılacaktır.

Örnek 1: Sigortalının;

Cinsiyeti : Erkek

Doğum tarihi : 1.7.1970

İşe giriş tarihi : 1.1.1990

İşten ayrılış tarihi : 30.11.2015

Tahsis talep tarihi : 30.11.2015

5434/32. maddesi kapsamında FHSZ kapsamında geçen çalışmalar

8.9.1999 tarihi itibariyle 3487 gün-3487/4 = 871 = 2 yıl 5 ay 1 gün

23.5.2002 tarihi itibariyle 4462 gün-4462/4= 1115 = 3 yıl 1 ay 5 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle 4912 gün-4912/4= 1228 = 3 yıl 4 ay 28 gün

Toplam gün: 6800 gün

Sigortalının aylığa hak kazanma koşulları: Sigortalının aylığa hak kazanma koşullarının belirlendiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerinde 5434/32. maddesi kapsamında FHSZ’ye tabi çalışmaları bulunmakta olup, söz konusu çalışmalar sigortalının anılan tarihler itibariyle tespit edilen sigortalılık süresine ilave edilerek aylığa hak kazanma koşulları tespit edilecektir.

8    9    1999          23    5     2002

- 1    1    1990        -  1    1     1990

7    8        9         22     4       12

+ 1   5        2        + 5      1        3

 8   1       12         27     5       15

Talep tarihinde aranacak emeklilik şartları, 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin (B/g) bendi gereğince, 25 yıl +50 yaş + 5375 gündür.

Tahsis talep tarihindeki durum: 30   11   2015      30   11   2015

                                                       - 1     1   1990   - 1    7    1970

                                                        29   10     25    29    4      45 Yaş

                                                      + 28    4      3

                                                        27    3     29

Sigortalı tahsis talep tarihinde 25 yıl 10 ay 29 gün sigortalılık süresine sahip olup, bu süreye sigortalının 2008/Ekim ay başına kadar 5434/32. maddesi kapsamında geçen hizmetleri de ilave edilecektir. Bu durumda, sigortalı 29 yıllık sigortalılık süresine sahip olmakla birlikte 50 yaş şartını yerine getirememiş ve anılan Kanun kapsamında geçen FHSZ’ye tabi hizmetler için yaş hadlerinden indirim yapılmadığından tahsis talep tarihi itibariyle emekli olmaya hak kazanamayacaktır.

4/1-(a) sigortalılarının hem 5434/32. maddesine hem de Kanunun 40. maddesine tabi FHSZ kapsamında hizmetlerinin bulunması halinde Kanunun 40. maddesi gereği yaş hadlerinden indirimde aranan 3600 gün hesabında her iki Kanuna tabi fiili hizmet süresi zamları değerlendirilerek yaş haddinden indirim yapılmasında 2008/Ekim sonrası FHSZ kapsamındaki süreler esas alınacaktır.

Örnek 2: Sigortalının;

Cinsiyeti : Erkek

Doğum tarihi : 5.1.1970

Sigortalılık başlangıcı : 1.1.1990

Tahsis talep tarihi : 10.2.2014

Toplam gün sayısı : 4830

5434/Mülga 31. Md. Fiili Hizmet: 15.1.1990 – 14.1.1995 =) 1800 gün

5434/Mülga 32. mad. FHSZ : 1 yıl 3 ay =) 450 gün

02.01.1995-31.12.2009 Süresi : Normal çalışma

Demir çelik fabrikasında çalıştığı süre: 01.01.2010-10.02.2014=) 4 yıl 1 ay 10 gün =)

1480/4=370 gün = 1yıl 10 gün

 8   9    1999      23   5    2002

- 1   1    1990     - 1   1    1990

 7   8        9      22   4      12

                    +      3         1  5434/mülga 32

                      22   7      13

5434/mülga 32. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zammı ile aylığa hak kazanma koşulu kademeli geçişe göre 25 yıl + 51 yaş + 5450 gündür.

Sigortalılık süresine ilave edilecek süre: 1 yıl 3 ay

10        2     2014    (Tahsis Talep Tarihi)

- 1       1     1990    (İşe Giriş Tarihi)

 9 gün  1 ay    24 yıl

+           3        1

9 gün   4 ay    25 yıl   (Sigortalılık Süresi)

Prim Gün Sayısına İlave Edilecek Süre:

5434/mülga 32. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zammı: 450 gün (1 yıl 3 ay) Demir çelik fabrikasında çalıştığı süre: 370 gün = (1yıl 10 gün)

450 + 370 =820 gün

820 +4830 =5650 gün

Yaştan Yapılacak İndirim: 5434/mülga 32. maddesi kapsamındaki çalışmalar ile Kanunun 40. maddesi kapsamındaki çalışmalar toplamı 3600 günden az olduğundan yaştan indirim yapılmayacaktır.

10     2     2014

- 5     1     1970

5 gün  1 ay     44 yaş

Sigortalı her ne kadar Kanunda öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısı şartını yerine getirmiş ise de, yaş şartını yerine getirmediğinden aylık bağlanmayacaktır.

 

İKİNCİ KISIM

KISA VE UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARINDAN SAĞLANAN YARDIMLAR

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan yardımlar içerisinde emeklilik mevzuatını içeren yardımlar, sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri, hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması, evlenme ve cenaze ödeneği verilmesidir.

1. Sürekli İş Göremezlik Geliri

Sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanma, gelirin hesaplanması, başlangıcı ve birden fazla iş kazası ve meslek hastalığı hali Kanunun 19. maddesinde düzenlenmiştir.

Sürekli iş göremezlik geliri, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve engellilik nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum sağlık kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalıya bağlanacaktır.

İş kazası veya meslek hastalığı neticesinde Kurum sağlık kurulunca meslekte kazanma gücünün en az % 10 oranında azaldığı tespit edilen sigortalıların kısa vadeli sigortalar servisleri tarafından denetim amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ile ilgili grup başkanlıklarına gönderilen dosyaları, soruşturma sonucu beklenmeden emeklilik servislerine iletilerek sürekli iş göremezlik gelirleri bağlanacak, daha sonra düzenlenen denetim raporlarında olayda sigortalı, işveren ve üçüncü kişilerin sorumluluğunun tespit edilmesi halinde, Kanunun 21., 22. ve 23. maddeleri doğrultusunda gerekli işlemler yapılacaktır.

İş kazasının Kısa Vadeli Sigortalar Servisi veya İş Kazası Tespit Komisyonu tarafından tespit edilerek Kurum sağlık kurulunca meslekte kazanma gücü kayıp oranının en az % 10 oranında azaldığına karar verilmesi üzerine, sürekli iş göremezlik geliri bağlanan sigortalı ile ilgili kusur oranlarının tespitine ilişkin olarak müfettiş tarafından yapılan soruşturma sonucu, meydana gelen olayın/kazanın iş kazası olmadığının anlaşılması halinde müfettiş raporu esas alınarak gelir başlangıç tarihi itibariyle kesilecek ve Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, sigortalının çalıştığı işten ayrılması, iş yerini kapatması veya devretmesi şartı aranmayacak olup, sigortalıların örneği Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesini doğrudan Kuruma vermesi veya posta yoluyla ya da e-devlet üzerinden göndermesi gerekmektedir.

Kanunun 4/1-(b) bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

Sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olan sigortalıların gelir hesabına esas kazançları belirlenirken diğer sigortalılık hallerine tabi gün ve kazançlarının da dikkate alındığı durumda, 4/1-(a) kapsamında sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak sigortalıların 4/1-(b) kapsamında da hizmetlerinin ve bu hizmetlere ilişkin prim ve prime ilişkin borçlarının bulunması ve 4/1-(b) kapsamındaki hizmetlerin günlük kazancın tespitinde;

- Dikkate alınması halinde, bu hizmetlere ilişkin prim borçları ödenmeden gelir bağlama işlemleri sonuçlandırılmayacak, ancak 97. madde hükümleri dikkate alınmak kaydıyla prim borçlarının ödenme tarihi gelir başlangıç tarihini değiştirmeyecektir.

- Dikkate alınmaması halinde ise, prim borçlarının ödenmesi beklenmeden gelir bağlama işlemleri sonuçlandırılacaktır.

1.1. Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Hesaplanması

Sürekli iş göremezlik geliri sigortalının;

- Tam iş göremezliği halinde; Günlük kazanç x 30 x % 70 veya kısaca GK x 21,

- Kısmi iş göremezliği halinde ise Günlük kazanç x 30 x % 70 x SİD (sürekli iş göremezlik derecesi) veya kısaca GK x 21 x SİD,

formüllerine göre hesaplanacaktır.

Sigortalının başkasının bakımına muhtaç olması durumunda % 70 olan gelir bağlama oranı % 100 olarak dikkate alınacak ve Gelir = GK x 30 x SİD formülüne göre hesaplanacaktır.

Bu şekilde hesaplanan gelir, günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirdir. Sigortalının son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirinin gelir başlangıç tarihine kadar Kanunun 55. maddesine göre arttırılmasında, son takvim ayı ve gelir başlangıç tarihi dikkate alındığından, gelir hesabına esas olan son takvim ayının ait olduğu dönemde gelir/aylıklara yapılmış olan artışlar uygulanmayacaktır.

Hem son takvim ayının hem de gelir başlangıç tarihinin ilk altı aylık dönemde olması halinde ilk altı aylık döneme ait artış verilmeyecek, son takvim ayının ilk altı aylık dönemden önce, gelir başlangıç tarihinin ilk altı aylık dönemde olması halinde ise ilk altı aylık döneme ilişkin artış uygulanacaktır.

Son takvim ayı ile gelir başlangıç tarihinin ikinci altı aylık dönemde olması halinde ise ilk ve ikinci altı aylık döneme ait artış verilmeyecek, son takvim ayının ikinci altı aylık dönemden önce, gelir başlangıç tarihinin ikinci altı aylık dönemde olması halinde sadece ikinci altı aylık döneme ilişkin artış uygulanacaktır.

Örnek 1: Sigortalının son takvim ayı 2018/Aralık ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1.6.2019 olması halinde, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2019/Ocak dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır. Bu sigortalının son takvim ayının 2019/Ocak olması halinde ise son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2019/Ocak dönemine ilişkin artış uygulanmayacaktır.

Örnek 2: Sigortalının son takvim ayı 2018/Haziran ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1.8.2018 olması halinde, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire, 2018/Ocak artışı uygulanmayacak olup, sadece 2018/Temmuz dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır. Bu sigortalının son takvim ayının 2018/Temmuz olması halinde ise, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2018/Ocak ve 2017/Temmuz dönemine ilişkin aylık artışları uygulanmayacaktır.

İş kazası ve meslek hastalığı hallerinde bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç;

- İş kazasının olduğu tarihten, meslek hastalığı halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde Kanunun 80. maddesine göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle,

- Oniki aylık dönemde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalı, çalışmaya başladığı ay içinde iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrarsa bağlanacak gelirlerin hesabına esas günlük kazanç, çalışmaya başladığı tarih ile iş göremezliğinin başladığı tarih arasındaki sürede elde ettiği prime esas günlük kazanç toplamının, çalıştığı gün sayısına bölünmesi suretiyle,

- Çalışmaya başladığı gün iş kazasına uğraması halinde ise aynı veya emsal işte çalışan benzeri bir sigortalının günlük kazancı esas tutularak,

hesaplanacak olup, günlük kazancın belirlenmesi aşağıda belirtilen hususlara göre yapılacaktır.

1.1.1. İş kazası ile meslek hastalığı sigortasından bağlanacak gelirlere esas tutulacak aylık kazanç, hesaplanacak günlük kazancın otuz katı olacaktır.

Örnek 1: Sigortalının kaza tarihi 22.5.2010 olup, son takvim ayı 2010/Nisan ayıdır.

Yıl/Ay

Gün Sayısı

Ücret (TL)

2010/Nisan

30

860,00

2010/Mart

30

860,00

2010/Şubat

30

860,00

Toplam

90

2580,00

Günlük Kazanç: 2580 / 90 = 28.67 TL’dir. Son takvim ayı 2008/Ekim ve sonrası olduğundan sürekli iş göremezlik geliri Kanun hükümlerine göre bağlanacaktır.

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından hak kazanılan gelirlerin hesabında dikkate alınacak Kanun son takvim ayına göre belirlenecek olup, son takvim ayı 2008/Ekim (dahil) sonrası olan 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamındaki sigortalıların gelirleri, Kanun hükümlerine göre hesaplanacaktır.

- 4/1-(a) sigortalıları açısından; günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı 2008/Ekim (hariç) öncesi olanların gelirleri, 506 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanacaktır.

- 4/1-(b) sigortalıları açısından; günlük kazanç hesabına giren son takvim ayının Kanunun yürürlük tarihinden önceki bir tarih olması halinde, basamakların karşılığı gelirler dikkate alınarak son takvim ayı itibariyle Kanun hükümlerine göre hesaplanan sürekli iş göremezlik geliri, Kanunun yürürlük tarihine kadar 1479 sayılı Kanuna göre aylıkların artırılmasında uygulanan artış oranlarına, Kanunun yürürlük tarihinden gelir başlangıç tarihine kadar ise Kanunun 55. maddesi hükümlerine göre artırılacaktır.

Örnek 2: 4/1-(b) kapsamında sigortalı iken 5.10.2008 tarihinde iş kazası geçiren ve sürekli iş göremezlik derecesinin % 25 olduğuna ve bakıma muhtaç olmadığına karar verilen sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarih 20.2.2009 olup, gelir başlangıç tarihi anılan tarihi takip eden ay başı olan 1.3.2009’dur.

Anılan sigortalının son takvim ayı 2008/Ocak ayı olup, sürekli iş göremezlik geliri Kanun hükümlerine göre hesaplanacak ve ortalama aylık kazancın tespitine esas sürelerde sigortalının tabi olduğu basamak değerlerinin karşılığı prime esas kazançlar dikkate alınacaktır (2008 yılı birinci altı aylık dönemde 12. basamağın prime esas kazanç değeri aylık 714,97 TL’ dir). Son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelir, Kanunun yürürlük tarihine kadar 1479 sayılı Kanunun mülga hükümlerine, Kanunun yürürlük tarihinden gelir başlangıç tarihine kadar ise Kanun hükümlerine göre artırılacaktır.

Buna göre;

Ortalama günlük kazanç : 714,97/ 30 = 23,83

Ortalama aylık kazanç  : GK x 30

                        : 23,83 x 30 = 714,97

Gelir                   : 714,97 x % 70 x % 25 = 125,12 TL.

Bulunan gelir son takvim ayı olan 2008/Ocak dönemi geliri olup, gelir başlangıç tarihine aylık artışları (2008/Temmuz ödeme döneminde % 7,2 ve 2009/Ocak ödeme döneminde ise % 3,84) ile taşınacaktır.

Gelir başlangıç tarihine taşınan değer: 125,12 x 1,02 x 1.072 x 1.0384 = 142,06 TL’dir.

4/1-(b) kapsamındaki sigortalılarına Kanunun yürürlük tarihinden önce meydana gelen iş kazaları ile Kanunun yürürlük tarihinden önce anlaşılan meslek hastalıkları yönünden Kanun hükümleri uygulanmayacak ve sürekli iş göremezlik geliri bağlanmayacaktır.

1.1.2. Kanunun 4/1-(a) bendi gereği sigortalı sayılanların gelire esas günlük kazançlarının hesabında:

- Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamayacaktır.

- İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yapılan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabına esas alınan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar dikkate alınmayacaktır.

- Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak çalıştığı son işinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise, günlük kazancı son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak yukarıda açıklanan usul ve esaslara göre hesaplanacaktır.

Örnek: İş kazası tarihi 2.10.2017, son takvim ayı 2017/Eylül ayı olan sigortalının kazançlarının aşağıda belirtildiği şekilde olması durumunda günlük kazanç hesabı;

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09

30

2000

1500

2017/08

20

2000

-

2017/07

30

2000

1000

(2000+2000+2000)/(30+20+30)=75 TL

75*1,5 = 112,50 TL (Arızi kazanç eklendikten sonra bulunan günlük kazanç için üst sınır)

(2000 + 2000 + 2000 + 1500 + 1000)/(30+20+30)= 106,25 TL

Arızi kazançlar eklenerek hesaplanan günlük kazanç (106,25 TL), arızi kazançlar eklenmeksizin hesaplanan günlük kazancın %50 fazlasından (112,5 TL) az olduğundan, bu döneme ait arızi kazançların tamamı günlük kazanç hesabında dikkate alınacaktır.

1.1.3. Kanunun 80. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; ücretlerin hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacağı, diğer ödemelerin ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edileceği ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmının, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edileceği öngörülmüştür.

Örnek: İş kazası tarihi 2.10.2017, son takvim ayı 2017/Eylül ayı olan sigortalının kazançlarının aşağıda belirtildiği şekilde olması durumunda günlük kazanç hesabı;

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09

30

12.000

-

2017/08

30

12.000

-

2017/07

30

12.000

3.000

2017/7 döneminde ücret ve arızi kazançların toplamı 15.000 TL’dir. Ancak, bu döneme ait PEK üst sınırı 13.331,25 TL olduğundan bu dönemde PEK 13.331,25 TL olarak alınacak, arızi kazançtan prime dahil edilmeyen 1.668,75 TL’lik tutar sonraki aya devredecektir.

2017/8 döneminde, 2017/7 döneminden devreden 1.668,75 TL arızi kazançla birlikte PEK tutarı 13.668,75 TL’dir. Ancak, bu dönemde de PEK üst sınırı 13.331,25 TL olduğundan PEK yine 13.331,25 TL olarak alınacak ve arızi kazançtan prime dahil edilemeyen 337,50 TL’lik tutar sonraki aya devredecektir.

13.668,75 – 13.331.25 = 337,5 (2017/9 dönemine devredilecek tutar.)

1.1.4. Kazanç dönemi içerisinde gün karşılığı bulunmayan ücretler kazanç hesabında dikkate alınmayacak, gün karşılığı bulunmayan arızi ödemeler ise, sonraki iki ayın arızi kazançlarına PEK üst sınırını aşmayacak şekilde dahil edilecektir. Arızi kazançların dahil edildiği ay, üçer aylık kazanç döneminin dışına çıkıyorsa dikkate alınmayacaktır.

Örnek: İş kazası tarihi 2.10.2017, son takvim ayı 2017/Eylül ayı olan sigortalının kazançlarının aşağıda belirtildiği şekilde olması durumunda;

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09

30

1800

-

2017/08

30

1800

-

2017/07

-

-

1000

2017/7 döneminde gün bildirilmeden 1000 TL arızi kazanç bildirilmiştir. 1000 TL lik bu kazanç 2017/8 döneminin kazançlarına dahil edilecektir.

(1800+1000+1800)/(30+30)=76,67 TL kişinin günlük kazancı olarak hesaplanacaktır.

1.1.5. Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri hesabına esas kazanç döneminde aynı statüde birden fazla işyerinde çalışıyor olması durumunda; her ay için ayrı ayrı ve toplamda prime esas kazanç üst sınırı dikkate alınarak her bir işyerinden bildirilen kazançlar toplamı üzerinden hesaplama yapılarak günlük kazanç tespit edilecektir. Ayrıca, ilgili her ayda esas alınacak prim ödeme gün sayısı toplamı 30 günü, gelir hesabına esas kazanç döneminde ise 90 günü aşamayacaktır.

Örnek 1: 2017/Ekim ayında iş kazası geçiren sigortalıya ilişkin günlük kazanç hesabı:

 

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

1. İşyeri

2017/09

20

2.000

-

2017/08

30

3.000

-

2017/07

30

3.000

-

Toplam

80

8.000

 

2. İşyeri

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09

30

4.000

-

2017/08

30

4.000

-

2017/07

30

4.000

-

Toplam

90

12.000

 

Her bir ay için prim ödeme gün sayısı 30 günden ve toplamda da 90 günden fazla olamayacağından;

Günlük kazanç; [(2.000+4.000)+(3.000+4.000)+(3.000+4.000)]/ (30+30+30)

= (6.000+7.000+7.000)/90 = 222,22 TL olarak hesaplanacaktır.

Diğer taraftan, ikinci işyerinde sadece 2017/Haziran, 2017/Mayıs ve 2017/Nisan aylarında çalışılmış olması durumunda, sürekli iş göremezlik geliri hesabına esas kazanç dönemi 2017/Eylül, 2017/Ağustos ve 2017/Temmuz olduğundan ve ikinci işyerinde aynı döneme gelen aylarda kazanç bulunmadığından, sadece birinci işyerindeki kazançları üzerinden günlük kazanç hesaplanacaktır.

Günlük kazanç; [(2.000+3.000+3.000)] / [(20+30+30)] = 8.000/80 =100 TL olarak hesaplanacaktır.

Örnek 2: Sigortalının 2016/Nisan ayında sigortalı olarak çalışmaya başladığı birinci işyerinde işe başladığı ay içerisinde iş kazası geçirmesi halinde günlük kazanç hesabı;

 

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

1. İşyeri

2016/03

-

-

-

2016/02

-

-

-

2016/01

-

-

-

Toplam

 

 

 

2. İşyeri

Dönem

Gün

80/1-a1( ücret)

80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2016/03

30

6.000

-

2016/02

30

6.000

-

2016/01

30

6.000

-

Toplam

90

18.000

 

Birinci işyerinde işe başladığı ayda iş kazası geçiren sigortalının bu işyerinde iş kazası tarihinden önceki oniki ay içerisinde kazancı bulunmamaktadır. Ancak, sigortalının iş kazası geçirdiği tarihten önceki oniki ayda ikinci işyerindeki kazancı bulunduğundan ve Kanunun 17. maddesinde; günlük kazanç hesabı yapılırken iş kazası geçirilen iş yerine göre tespit yapılacağına dair herhangi bir sınırlama bulunmadığından, sigortalının ikinci işyerindeki kazançları da günlük kazanç hesabında dikkate alınacaktır.

Günlük kazanç; [(6.000)+(6.000)+(6.000)] / (30+30+30)= 18.000 / 90= 200 TL olarak hesaplanacaktır.

Örnek 3: 2014/Temmuz ayında iş kazası geçiren sigortalıya ilişkin günlük kazanç hesabı:

 

1. İşyeri

2. İşyeri

3. İşyeri

4. İşyeri

5. İşyeri

 

Gün

Kazanç

Gün

Kazanç

Gün

Kazanç

Gün

Kazanç

Gün

Kazanç

2014/6

11

392,7

 

 

 

 

 

 

 

 

2014/5

 

 

30

1071

6

214,2

 

 

 

 

2014/4

 

 

23

821,1

30

1071

5

178,5

10

357

Her bir ay için prim ödeme gün sayısı 30 günden ve toplamda da 90 günden fazla olamayacağından;

Günlük kazanç ; [(392,7)+(1071+214,2)+(821,1+1071+178,5+357)] / (11+30 + 30)

               = 4.105,5 / 71 = 57,8   TL olarak hesaplanacaktır.

1.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığında Hizmetlerin Birleştirilmesi

2829 sayılı Kanun, Kanunun yürürlüğe girdiği 2008/Ekim ayı itibariyle yürürlükten kaldırılmış olup, bu durumda, Kanunun yürürlük tarihinden sonra meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı olaylarında, gelirin hesabına esas 3 aylık dönemi 2008/Ekim sonrası olan sigortalıların söz konusu 3 aylık dönem içerisinde birden fazla sigortalılık haline tabi olması halinde, hizmetleri gelirin hesaplanmasında birleştirilecektir.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak sigortalılardan sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olup, gelir hesabına esas kazançları 2008/Ekim sonrasına ait olanların gelir hesabında kazançları belirlenirken diğer sigortalılık haline tabi gün ve kazançları da dikkate alınacaktır. Bu uygulama hem sürekli iş göremezlik geliri ve hem de ölüm geliri hesabında geçerli olacaktır.

Örnek 1:

En son sigortalılık hali : 4/1-(a)

Kaza tarihi : 17.8.2011

Son takvim ayı : 2011/Temmuz

Günlük kazanç hesabına giren prime esas kazançlar

Sigortalılık hali

Ay

Gün

Prime esas kazanç

4/1-(a)

2011/Temmuz

10

350,20

-

2011/Haziran

-

-

4/1-(b)

2011/Mayıs

5

175,10

 

Toplam

15

525,30

4/1-(a) kapsamında bir işyerinde çalışırken 17.8.2011 tarihinde iş kazası geçiren sigortalının kaza tarihinden önceki bir yıllık sürede üçer aylık dönemler halindeki çalışmalarına bakılarak kazançları tespit edilecektir. Anılan sigortalının, Temmuz ayında 4/1-(a) kapsamında, 2011/Mayıs ayında da 4/1-(b) kapsamında sigortalı olması nedeniyle, gelir hesabına esas günlük kazancı tespit edilirken hem 4/1-(a) hem de 4/1-(b) kapsamındaki sigortalı hizmetlerine ait kazançları ve gün sayıları dikkate alınacaktır. Buna göre, sigortalının günlük kazancı = 525,30 / 15 = 35,02 TL olarak belirlenecektir.

Kanunun 53. maddesinin beşinci fıkrasına göre; sigortalının 4. maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadır.

Sigortalılık hallerinin çakışması nedeniyle Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar, yazılı talepte bulunmak ve Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, esas alınmayan sigortalılık statüsü kapsamında talep tarihinden itibaren prim ödeyebilirler. Bu şekilde ödenen primler; iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilecektir.

Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bendi kapsamına tabi sigortalılık hallerinin çakışması nedeniyle 4/1-(a) kapsamında sigortalılığı esas alınıp 4/1-(b) kapsamında prim ödeyeceğini beyan edenlerden gelirin hesaplanmasına esas son takvim ayı 2011/Mart ayı ve daha sonraki aylar olanların iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde, öncelikle sigortalının hangi statüdeki faaliyetinden dolayı iş kazası geçirdiği veya meslek hastalığına tutulduğu tespit edilecektir. Bu tespitten sonra meslekte kazanma gücü kaybının % 10 ve üzerinde olduğuna Kurum sağlık kurulunca karar verilmesi halinde sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanırken, sigortalı hangi sigortalılık statüsündeki faaliyetinden dolayı iş kazası geçirmiş veya meslek hastalığına tutulmuş ise yalnızca o statü için bildirilen veya ödenen kazançları dikkate alınacaktır. Yani, 4/1-(b) kapsamına girecek faaliyetinden dolayı iş kazası geçirmiş veya meslek hastalığına tutulmuş ise yalnızca 4/1-(b) statüsündeki kazançları, 4/1-(a) kapsamındaki faaliyetinden dolayı iş kazası geçirmiş veya meslek hastalığına tutulmuş ise yalnızca 4/1-(a) statüsündeki kazançları dikkate alınarak gelir hesaplanacaktır.

Örnek 2: Hizmet akdi ile 4/1-(a) kapsamında sigortalı iken, 1.4.2011 tarihinde şirket ortağı olan A kişisi 4/1-(b) kapsamındaki faaliyetinden dolayı da prim ödemek için talepte bulunmuştur. 1.5.2011 tarihinden itibaren işveren tarafından 4/1-(a) kapsamında aylık 1.000 TL kazanç bildirilirken aynı zamanda kendisi tarafından da 4/1-(b) kapsamında 3.000 TL kazanç beyanı üzerinden primleri ödenmeye başlanmıştır. Sigortalı A, 15.8.2011 günü şirketi ile ilgili pazarlama işine giderken kaza geçirmiş, olayın iş kazası olduğu ve 4/1-(b) kapsamındaki faaliyeti sırasında meydana geldiği tespit edilmiştir. Olay sonucu sigortalı A’nın meslekte kazanma gücü kayıp oranı % 10 olarak tespit edilmiş olup, sigortalının gelir hesabına giren 2011/Temmuz, Haziran ve Mayıs ayları için sadece 4/1-(b) kapsamında beyan edilen kazançları dikkate alınarak gelir hesaplanacak, 4/1-(a) kapsamında işveren tarafından bildirilen kazançları hesaplamada dikkate alınmayacaktır. Sigortalının gelir hesabına esas prim gün sayıları ve kazançları aşağıda gösterilmiştir.

Dönemler

Sigortalılık Hali

4/1-(a)

4/1-(b)

Gün

Kazanç

Gün

Kazanç

2011/Temmuz

30

1.000

0

3.000

2011/Haziran

30

1.000

0

3.000

2011/Mayıs

30

1.000

0

3.000

TOPLAM

90

3.000

0

9.000

Bu durumda, sigortalının gelirine esas günlük kazancı: 9.000/90 = 100 TL olarak hesaplanacaktır.

Aynı olay 4/1-(a) kapsamındaki işyerinde meydana gelmiş olsaydı, bu durumda da sadece işverence bildirilen kazançlar dikkate alınacak, 4/1-(b) kapsamında beyan edilen kazançlar dikkate alınmayacak idi.

Örnek 3: 4/1-(b) kapsamında sigortalılığı devam ederken aynı zamanda hizmet akdi ile 4/1-(a) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayan sigortalı, 4/1-(b) kapsamında prim ödemeye devam edeceğini beyan etmiş olup, 4/1-(a) kapsamında sigortalılığından dolayı 3.6.2011 tarihinde iş kazası geçirmiş, olayın iş kazası olduğu ve sigortalının meslekte kazanma gücü kaybının % 30 olduğu tespit edilmiştir. Sigortalının gelir hesabına esas 2011/Mayıs, Nisan ve Mart aylarında 4/1-(a) kapsamında prime esas kazanç alt sınırı üzerinden, 4/1-(b) kapsamındaki primleri ise prime esas kazanç alt sınırının iki katı üzerinden ödenmiştir. Bu durumda, sigortalıya 4/1-(a) kapsamında gelir bağlarken sadece 4/1-(a) kapsamındaki prime esas kazançları dikkate alınacak, 4/1-(b) kapsamındaki kazançları dikkate alınmayacaktır. Sigortalının gelir hesabına esas prim gün sayıları ve kazançları aşağıda gösterilmiştir.

Dönemler

 

Sigortalılık Hali

 

4/1-(a)

 

4/1-(b)

Gün

Kazanç

Gün

 

Kazanç

2011/Mayıs

10

265,50

0

 

531

2011/Nisan

30

796,50

0

 

1.593

2011/Mart

20

531,00

0

 

1.062

TOPLAM

60

1.593

0

 

3.186

Bu durumda, sigortalının gelirine esas günlük kazancı: 1.593/60 = 26,55 TL olarak hesaplanacaktır.

1.3. Birden Fazla İş Kazasına Uğrama Durumu

Kanunun 19. maddesinin onuncu fıkrasında, sigortalının yeniden bir iş kazasına uğraması veya yeni bir meslek hastalığına tutulması halinde, meydana gelen engellilik hallerinin bütünü göz önüne alınarak kendisine, sürekli iş göremezliğini doğuran son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki kazancı üzerinden gelir hesaplanacağı, ancak sigortalının son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki günlük kazancına göre bulunacak gelirinin, hesaplanan ilk gelirinden az olması halinde sigortalının sürekli iş göremezlik gelirinin ilk kazanç üzerinden ödeneceği öngörülmüştür.

Birden fazla iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalıların dosyası her olay için tespit edilen meslekte kazanma gücü kaybı oranı ile ilgili birleştirme kararı alınmak üzere Kurum sağlık kuruluna gönderilerek, anılan Kurul kararına göre belirlenen birleştirilmiş SİD üzerinden gelir hesaplanacaktır.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalının Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra başka bir iş kazasına uğraması veya meslek hastalığına tutulması halinde gelir hesabı birleştirilmiş SİD üzerinden yukarıda açıklandığı şekilde yapılacaktır.

506 sayılı Kanunun 96. maddesinin beşinci fıkrası gereğince (A/S kodları); sigortalı veya hak sahiplerine 506 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanan gelir veya aylıklardan, ilk hak edilen gelir veya aylık dışında sonradan bağlanacak gelir ve aylıklar için alt sınır aylığına ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı, aynı anda birden fazla gelir veya aylığın hak edilmesi halinde ise yüksek olanın ilk hak edilen gelir veya aylık olarak esas alınacağı öngörülmüştür.

4/1-(a) sigortalıları için Kanunun yürürlük tarihi olan 2008/Ekim ay başından itibaren iş kazası ve meslek hastalığı sigortasında, sürekli iş göremezlik geliri veya ölüm gelirinin hesaplanmasında, günlük kazancın hesabına giren son takvim ayı bu tarihten sonra olanlara Kanun hükümlerine göre gelir bağlanacağından, 506 sayılı Kanunun mülga 96. maddesinin beşinci fıkrası (A/S) uygulanmamaktadır.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanan sigortalının ikinci bir iş kazası geçirmesi halinde gelirler arasında (mukayese indirimler ve artırımlar uygulanmadan yapılacağından) mukayese yapılarak en fazla ödemeye imkan veren gelir üzerinden ödeme yapılması gerekmekte olup, birleştirilmiş SİD üzerinden hesaplanan gelirin son takvim ayının 2008/Ekim ay başı sonrası olması halinde sürekli iş göremezlik geliri Kanuna göre hesaplanarak 506 sayılı Kanunun mülga 96. maddesinin beşinci fıkrası (A/S) uygulanmayacaktır.

Ayrıca, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bir/birden fazla iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalıların Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra da iş kazasına uğraması veya meslek hastalığına tutulması ve her bir olayla ilgili farklı kusur oranları belirlenmesi durumunda en yüksek kusur oranı üzerinden işlem yapılacaktır.

Örnek: 5.1.2005 tarihinde geçirmiş olduğu iş kazası sonucu 11,30 sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden 159,63 TL gelir almakta olan sigortalıya 1.2.2012 tarihinde geçirmiş olduğu iş kazası nedeniyle % 46,07 birleştirilmiş SİD oranı üzerinden Kanun hükümlerine göre 718,77 TL gelir hesaplanarak, ilk geliri ile mukayese edilmiş ve % 46,07 SİD üzerinden bağlanan gelirin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, birleştirilmiş SİD üzerinden hesaplanan gelirin son takvim ayının 2008/Ekim ay başı sonrası olması nedeniyle Kanuna göre sürekli iş göremezlik geliri hesaplandığından 506 sayılı Kanunun mülga 96. maddesinin beşinci fıkrası (A/S) uygulanmayacaktır.

1.4. Gelir Alt Sınırı

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu bağlanacak gelirlerde alt sınır kontrolü Kanunda sadece başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumdaki sigortalılar için öngörülmüştür. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan sigortalılara bağlanacak gelirler, prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının % 85’inden az olmayacaktır.

Alt Sınır Geliri = Asgari Aylık Kazanç x 85/100 formülüyle hesaplanır. Yıllar itibariyle gelir hesabına esas alt sınırları gösterir tabloya Genelge ekinde (Ek-1) yer verilmiştir.

1.5. Gelirlerde Yapılan Artırım ve İndirimler

Sigortalının başka birinin sürekli bakımına muhtaç olması sonucunda bağlanan gelirler artırılacak ve gelir bağlama oranı % 100 olarak dikkate alınacaktır.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak sigortalılardan son takvim ayı 2008/Ekim sonrası olanlara Kanunun 19. maddesi hükümlerine göre gelir bağlanmakta olup, sigortalının kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzaması, iş göremezliğinin artması durumunda bağlanacak gelirden, kusurun niteliği ve oranına göre 22. maddede belirtilen hükümler doğrultusunda indirim yapılacaktır. Buna göre;

- Hekim tavsiyelerine uymaması,

- Kazanın meydana gelmesinde ağır kusuru veya kasdi hareketinin bulunması,

- Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmemesi, hallerinde sigortalının gelirinden indirim yapılacaktır.

Sigortalının hekim tavsiyelerine uymaması halinde bağlanan geliri, kusur derecesine göre en fazla 1/4’üne, ağır kusuru halinde ise yine kusur derecesine göre 1/3’üne kadar eksiltilecektir.

Örnek 1: Sigortalının Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre ağır kusuru yüzünden iş kazasına uğradığı ve % 55 oranında ağır kusurlu olduğu varsayılmıştır. Bu durumda, gelirin en fazla 1/3’inden kusur oranında indirim yapılacak olup, gelirden yapılacak indirim oranı;

Gelir başlangıç tarihindeki gelir: 344,98 TL

Gelirden yapılacak indirim miktarı: 344,98/3= 114,99 TL = 114,99 x % 55 = 63,24 TL veya kısaca % 55/3 = % 18,33 x 344,98 = 63,24 TL

İndirim sonrası gelir: 344,98 – 63,24 = 281,74 TL olacaktır.

Sigortalının kasdi hareketinin bulunması veya Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmemesi halinde ise gelirinin yarısı bağlanacaktır.

Sürekli iş göremezlik gelirleri ile ölüm gelirlerine 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümleri gereğince % 25 artırım uygulanmayacaktır.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 44. maddesinin birinci fıkrasının (b) alt bendinde, mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerde kusur derecesinin yer almaması halinde, Kurumca gelirlerin % 5 oranında eksiltileceği öngörülmüştür.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre düzenlenen trafik kaza raporlarında kazaya karışanların kusur oranları belirtilmemekte, yayalar ve sürücüler için “asli kusurlu” veya “tali kusurlu” ifadeleri kullanılmaktadır. Trafik iş kazası sonucu sürekli iş göremez duruma düşen sigortalılara bağlanacak sürekli iş göremezlik gelirlerinden sigortalıların kusurları oranında indirim yapıldığından, söz konusu kusur oranları;

- Olayın mahkemeye intikal etmiş olması durumunda, mahkeme tarafından,

- Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurlarınca düzenlenen raporlarda,

- Varsa sigorta eksperlerinin raporlarında,

belirlenen oranda, olayın mahkemeye intikal etmemiş ve kusur oranının hiçbir şekilde tespit edilemediği durumlarda ise, “Asli kusur” için 6/8, “Tali kusur” için 2/8 oranında dikkate alınacaktır. 6/8 kusur oranı % 75’e, 2/8 kusur oranı ise % 25’e tekabül etmektedir.

Örnek 2: Sigortalı trafik iş kazası geçirmiş olup, kazaya ilişkin raporda asli kusurlu olarak belirlenmiş ve gelirinden Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre kusur derecesi esas alınarak üçte birine kadar indirim yapılması öngörülmüştür. Bu durumda asli kusurlu olması nedeniyle kusur oranı % 75 (6/8) kabul edilip bağlanan gelirinden % 75 kusur oranının üçte biri oranında % 75/3 = % 25 indirim yapılacaktır.

Ayrıca, Kanuna göre bağlanan sürekli iş göremezlik gelirlerinde sigortalıların birden fazla iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde, meydana gelen iş kazası veya meslek hastalıklarında Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında kusurların bulunması halinde, aynı kusurlar için yüksek olan kusur oranı uygulanarak indirim yapılacaktır.

Örnek 3: Sigortalıya, 5.3.2010 tarihinde geçirmiş olduğu iş kazasından dolayı % 11,10 sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden 1.7.2010 tarihinden geçerli olmak üzere sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış, kusur oranı % 40 olarak bildirildiğinden Kanunun 22. maddesi uyarınca gelirde % 13,33 indirim uygulanmıştır. Sigortalının 18.2.2011 tarihinde ikinci bir iş kazasına uğraması sonucunda sürekli iş göremezlik derecesi % 41,20 ve kusur oranı ise % 20 iken, Kurum sağlık kurulu tarafından birleştirme kararı alınarak birleştirilmiş sürekli iş göremezlik derecesi % 47,72 olarak belirlenmiştir. Bu durumda sigortalının birleştirilmiş sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden hesaplanan sürekli iş göremezlik gelirinden yüksek olan kusur oranı (% 40) dikkate alınarak Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre indirim yapılacaktır.

1.6. Sürekli İş Göremezlik Derecesi İtirazlarıyla İlgili Mahkeme Kararları Hakkında Yapılacak İşlemler

Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sürekli iş göremezlik derecesine gerek sigortalı gerekse işverenler tarafından itiraz amaçlı davalar açılmakta, dava sonucu verilen kararlara istinaden sigortalıların sürekli iş göremezlik derecelerinde artma, azalma yönünde değişiklikler olabilmektedir. Bu durumda söz konusu mahkeme kararları, Kurum sağlık kuruluna gönderilmeksizin doğrudan sigortalı dosyasının bulunduğu birimce aşağıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak uygulanacaktır.

Kurumumuzun taraf olmadığı maddi ve manevi tazminat davalarında tespit edilen sürekli iş göremezlik dereceleri ile kusur oranlarının Kurumumuzu bağlayıcılığı bulunmadığından, bu tür kararlarla ilgili herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

Kurumumuzun taraf olduğu davalar sonucu verilen ve kesinleşen kararlarla tespit edilen sürekli iş göremezlik dereceleri dikkate alınarak gelirleri yeniden hesaplanacaktır.

Anayasamızın 141/3 maddesinde “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.” hükmü yer almaktadır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 3.12.2003 tarihli ve E.2003/4-776, K.2003/720 sayılı kararında belirtilen; “… Hükmün açık ve net olması gereği hüküm sonucu ile sınırlı olmayıp, iddiaların tek tek ele alındığı, cevaplandırıldığı, hukuka ve yasaya aykırı bulunma ya da bulunmama nedenlerinin açıklandığı, yasal dayanakların gösterildiği, anlamaya ve denetime elverişli gerekçenin varlığını da gerektirir. Zira taraflar ancak gerekçe sayesinde hükmün hangi maddi ve hukuki sebebe dayandırıldığını anlayabilecekleri gibi Yargıtay denetimi de ancak kararın gerekçe içermesi halinde mümkün olacaktır. İşte bu nedenledir ki, kararın gerekçesinde hangi maddi vakıanın hangi hukuki sebeple davacıyı haklı gösterdiğinin açıklanması halinde ancak, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 388. maddesine uygun bir kararın varlığından söz edilebilecektir …” şeklindeki açıklamadan da anlaşılacağı üzere, mahkeme kararları gerekçe ve hüküm kısımları ile bir bütündür.

Buna göre, Kurumumuzun taraf olduğu maddi veya manevi tazminat davalarına ilişkin mahkeme kararlarının hüküm kısmında yer almasa da gerekçe bölümünde belirtilen sürekli iş göremezlik derecesi Kurumumuzu bağlayıcı olup, sigortalının gelirlerinin ödenmesine esas sürekli iş göremezlik derecesi, mahkeme kararının gerekçe bölümünde yer alan yeni sürekli iş göremezlik derecesine göre değiştirilecektir.

Mahkeme kararlarında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığına tutulma tarihinin belirtilip, yeni sürekli iş göremezlik derecesinin hangi tarihten itibaren uygulanacağının açıkça belirtilmediği durumlarda, mahkeme kararının kesinleşme tarihi dikkate alınacaktır.

Mahkeme kararlarında kontrol muayenesi ve bakıma muhtaçlık yönünde bir hüküm bulunmaması halinde, mahkeme kararı gereği yerine getirildikten sonra ilgili Kurum sağlık kuruluna sigortalının kontrol muayenesine tabi tutulup tutulmayacağı ile bakıma muhtaç olup olmadığının tespiti amacıyla gönderilecektir.

Sürekli iş göremezlik derecesi tespit davalarının uzun bir sürece yayılması ve dava konusu SİD oranının dava sonuçlanmadan kontrol muayenesi sonucu değişmesi durumunda, yeni SİD oranı üzerinden işlem yapıldıktan sonra değişikliğe yönelik SİD kararı derhal mahkemeye bildirilecektir. Mahkemenin sonuçlanması ile mahkemece belirlenen SİD oranının hangi tarih itibariyle uygulanacağı hususunda kararda açık bir hüküm bulunmaması halinde işlemler mahkeme kararının kesinleşme tarihine göre sonuçlandırılacaktır.

Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığının söz konusu olduğu durumlarda, iş kazası veya meslek hastalığından herhangi biri hakkında verilen mahkeme kararında, sigortalının sürekli iş göremezlik derecesinin değişmesi durumunda, mahkeme kararı, uygulanmadan önce birleştirme kararı alınmak üzere Kurum sağlık kuruluna gönderilecektir. İş kazasının mahkeme kararı ile tespit edildiği ve meslekte kazanma gücünün mahkeme kararının gerekçe veya hüküm bölümünde yer almadığı durumlarda, hazırlanacak iş kazası dosyası mahkeme kararıyla birlikte Kurum sağlık kuruluna gönderilecek ve anılan Kurulda yapılacak değerlendirme sonrası düzenlenecek meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespitine ilişkin Kurul kararına göre gelir başlangıç tarihi belirlenecektir.

1.7. Gelirin Başlangıcı

Kanuna göre bağlanacak sürekli iş göremezlik geliri;

- Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihi,

- Geçici iş göremezlik tespit edilemeden sürekli iş göremezlik durumuna girilmişse, buna ait Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporun tarihini,

takip eden ay başından başlatılacaktır.

506 yılı Kanuna göre bağlanan sürekli iş göremezlik gelirleri ise,

- Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihi,

- Geçici iş göremezlik tespit edilemeden sürekli iş göremezlik durumuna girilmişse, buna ait Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporun tarihini,

takip eden günden itibaren başlatılacaktır.

Dolayısıyla, gelirin başlangıç tarihinde “ay başı” kavramı ilk defa Kanun ile getirilen bir düzenleme olup, Kanuna göre bağlanan sürekli iş göremezlik gelirlerinde gelir başlangıç tarihi Kanuna göre belirlenecektir.

Kanunun 4/1-(b) bendine göre sigortalı olup, sürekli iş göremezliği tespit edilenlerin kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunlu olmakla birlikte, gelirin başlangıç tarihinde kendi sigortalılığından dolayı genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin borcu bulunan 4/1-(b) sigortalılarının gelir başlangıç tarihlerinde herhangi bir değişiklik olmayacak ancak, borçları tahsil edilmeden gelir bağlama işlemi sonuçlandırılmayacaktır.

4/1-(a) kapsamında sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak sigortalıların 4/1-(b) kapsamında da hizmetlerinin ve bu hizmetlere ilişkin prim ve prime ilişkin borçlarının bulunması halinde 4/1-(b) kapsamındaki hizmetler günlük kazancın tespitinde dikkate alınmış ise, bu hizmetlere ilişkin prim borçları ödenmeden gelir bağlama işlemleri sonuçlandırılmayacak olmakla birlikte prim borçlarının ödenme tarihi gelir başlangıç tarihini değiştirmeyecek, ancak kazanç hesabında dikkate alınmamış ise, prim borçlarının ödenmesi beklenmeden gelir bağlama işlemleri sonuçlandırılacaktır.

1.8. Gelirin Sermayeye Çevrilmesi

506 sayılı Kanunun Kanunla mülga 22. maddesinde, iş kazası sonucu tespit edilen sürekli iş göremezlik derecesinin % 25’ ten az olması ve bunun üç yıl içinde değişmesinin Kurumca mümkün görülmemesi ve sigortalının isteği üzerine bu gelirlerin sermayeye çevrilerek ödenmesi öngörülmektedir.

Buna karşın, Kanunda gelirin sermayeye çevrilerek ödenmesine ilişkin bir düzenleme bulunmamakta olup, sürekli iş göremezlik geliri başlangıç tarihi Kanunun yürürlük tarihinden sonra olan sigortalılar bu haktan yararlanamayacaktır.

Bu nedenle, gelirlerini 506 sayılı Kanunun 22. maddesine göre sermaye olarak alan sigortalıların;

- Daha sonra mevcut hastalık veya arızalarında artma olduğunu beyan ederek kontrol muayenesine tabi tutulması ve sürekli iş göremezlik derecesinin değişmesi ,

- Sermaye ödemesi aldıktan sonra birden fazla iş kazasına uğraması ya da meslek hastalığına tutulması (meydana gelen arızaların bütünü göz önüne alınarak),

hallerinde 506 sayılı Kanunun 21. veya Kanunun 19. maddesindeki hükümler doğrultusunda gelir bağlanacak ve sermayenin aylık tutarı belirlenerek bağlanan gelirlerden mahsup edilecektir.

1.9. Maddi Tazminatların Gelirlerden Kesilmesi

Anayasa Mahkemesi’nin, 21.3.2007 tarihli ve 26469 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23.11.2006 tarihli ve 2003/10 Esas, 2006/106 sayılı Kararıyla 506 sayılı Kanunun 26. maddesinin birinci fıkrasının “sigortalı veya hak sahibi kimselerin işverenden isteyebilecekleri miktarlarla sınırlı olmak üzere …” bölümünün iptaline karar verilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin mezkür kararından önce Kurumun 506 sayılı Kanuna dayalı rücu hakkının hukuksal temeli halefiyet iken, iptal sonrasında oluşan yeni hukuki duruma göre, Kurumumuzun rücu hakkı, yasadan doğan, kendine özgü ve sigortalı ya da hak sahiplerinin hakkından bağımsız basit rücu hakkına dönüşmüştür. Bu hukuki durum değişikliği sonrasında gelir artışlarının bundan böyle dava konusu yapılamayacağı, tazmin sorumlularının da sigortalıya veya hak sahiplerine yapmış oldukları her türlü ödemenin Kurumun rücu alacağından düşülmesine imkan bulunmadığı açıktır.

506 sayılı Kanunun 26. maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilen ibaresinin Kanunun 21. maddesine peşin değerle sınırlı olmak üzere tekrar konulduğu görülmektedir. Bu durumda;

- 506 sayılı Kanun hükümlerine göre Kurumumuzca peşin sermaye değerli gelir bağlanan sigortalıların işverenden aldıkları maddi tazminat tutarları Kurumca bağlanan gelirlerinden mahsup edilmeyecek,

- Kanun hükümlerine göre bağlanan gelirler için sigortalıların işverenden peşin sermaye değeri ile sınırlı olmak üzere aldıkları maddi tazminat tutarları Kurumca bağlanan gelirlerinden mahsup edilecektir.

1.10. Diğer Hususlar

1.10.1. Meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit edilmiş sigortalıların Kurumca yapılan denetim ve kontroller ile kontrol muayeneleri sonucu Kurum sağlık kurulunca veya söz konusu tespitlere ilgililerin itirazı nedeniyle Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca yapılan değerlendirmelerde, “meslek hastalığı yoktur veya meslek hastalığı bulunmamaktadır” kararı verildiğinde, bağlanan gelir, başlangıç tarihi itibariyle iptal edilecek ve Kanunun 96. maddesi kapsamında yersiz ödemeler tahsil edilecek, kontrol muayene tarihi veya itiraz nedeniyle Kurum sağlık kurulunca yapılan değerlendirme sonucu temin edilen yeni tarihli sağlık kurulu rapor tarihi itibariyle azalma ve iyileşme şeklinde karar verilmesi halinde ise kontrol muayene tarihi itibariyle gelirler kesilecektir.

1.10.2. 2008/Ekim ay başından önce meslek hastalığı nedeniyle tespit talebinde bulunan ve haklarında karar verilemeyen 4/1-(a) sigortalılarının meslek hastalığı ve oran tespit işlemleri mülga mevzuat çerçevesinde Sağlık Bakanlığı meslek hastalıkları hastanelerince,

2008/Ekim ay başından sonra meslek hastalığı nedeniyle tespit talebinde bulunan 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları hakkındaki işlemler Kurumca düzenlenen meslekte kazanma gücü kayıp oranı tespitine ilişkin yönetmeliğe göre Kurum sağlık kurulunca,

Meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta olan sigortalıların 2008/Ekim ay başından sonraki herhangi bir nedenle yapılacak kontrol muayenelerine ilişkin değerlendirmeler Kurum sağlık kurulunca,

yapılacaktır.

1.10.3. Kontrol muayenesi veya sigortalı/işverenin yeniden muayene talebi vb. nedenlerle düzenlenen sağlık kurulu raporlarını içerir dosyanın Kurum sağlık kurulunda değerlendirilmesi sonucu düzenlenen kararda, meslekte kazanma gücü kaybı oranında;

- Tarih belirtilerek artma/azalma/düzeltme yapılmış ise, sürekli iş göremezlik geliri değişiklik işlemleri bu tarihe göre,

- Tarih belirtilmeden sadece düzeltme yapılmış ise, sürekli iş göremezlik geliri değişiklik işlemleri ilk gelir bağlandığı tarih itibariyle,

yapılacaktır.

1.10.4. Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı olması durumunda her vaka için tespit edilen meslekte kazanma gücü kaybı oranının birleştirme işleminde Kurum sağlık kurulunca tarih belirtilmediğinden sigortalıların gelirlerinin birleştirilmiş SİD üzerinden birleştirmeye esas iş kazası veya meslek hastalığı esas alınarak hesaplanması,

Emeklilik servislerince, Kurum sağlık kurulu kararlarındaki artma/azalma/düzeltme ibarelerinin ve bu ibarelere ilişkin tarihlerin mutlaka kontrol edilmesi ve hata tespit edilmesi halinde Kurum sağlık kuruluna iade edilmesi,

Kontrol muayenesi nedeniyle Kurum sağlık kurullarına veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna sigortalılara ait tüm tahsis dosyasının gönderilmesi hususuna dikkat edilmesi,

gerekmektedir.

1.10.5. Kurum veya sigortalı/işveren tarafından açılan davalara ilişkin; Kurumca yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularınca düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarında yer alan, “maluliyeti bulunmamaktadır-meslek hastalığı bulunmamaktadır vb.” ibarelerine istinaden veya sigortalının talebi bulunmadığından, iş kazası/meslek hastalığına ilişkin işlem yapılamayacağı yönünde mahkemelere bilgi verilmeyecektir.

Meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespitleri Kurum sağlık kurulunca yapıldığından, iş mahkemelerinden gönderilen müzekkerelere sağlık kurulu raporunda bulunan söz konusu ibarelere göre cevap verilmeyecek olup, öncelikle iş kazası/meslek hastalığı tespit işlemleri başlatılarak ilgili mahkemeye bu yönde bilgi verilecek ve oluşturulacak iş kazası/meslek hastalığı dosyası Kurum sağlık kuruluna gönderilecektir.

1.10.6. İş mahkemelerinden, Kurum sağlık kurulu veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararlarının istenmesi durumunda, anılan kurul kararları, bu kararlara esas tüm sağlık kurulu raporları ve dayanağı grafi vb. tıbbi belgeler ile iş kazası/meslek hastalıklarına ilişkin tahkikat, denetim raporu veya komisyon kararı sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince eksiksiz olarak gönderilecektir.

Kurum sağlık kurullarınca veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca verilen kararlara karşı açılan davalarda ilgili mahkemelerce dosya istendiğinde, dosya aslı yerine onaylı ve dizin pusulasına bağlanmış dosya örneği, ancak özellikle dosya aslının istenmesi durumunda dizin pusulasına bağlanmış dosya aslı gönderilecektir.

1.10.7. İş kazası, meslek hastalığı, malullük veya çalışma gücü kaybı tespitine ilişkin, yargı süreci devam ederken düzenlenen bilirkişi raporu, Adli Tıp Kurumu kararı vb. belgelere istinaden değerlendirme veya düzeltme yönündeki talepler Kurum sağlık kurullarına gönderilmeyecektir.

1.10.8. Meslek hastalıklarında ilgili Kurum sağlık kurulunca düzenlenen kararlarda meslek hastalığının tespitinde esas alınan rapor tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili Kurum sağlık kurulundan rapor tarihinin yazılması istenilecektir.

1.10.9. Kurul kararlarında sadece “maluliyeti gerekmez” ibaresi olması durumunda oranın % 0 olarak tespit edildiği kabul edilerek gelir dosyası oluşturulacaktır.

1.10.10. 4/1-(a) sigortalıları için iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit edilmek üzere hazırlanan dosyalar, Kurum sağlık kurullarına gönderilmeden, sigortalılar hakkında başka bir vaka nedeniyle daha önce meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit edilip edilmediği (8 nolu tahsis dosyasının bulunup bulunmadığı) araştırılacaktır.

Haklarında daha önce meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit edildiği anlaşılan sigortalının hazırlanan dosyası ilk tespite ilişkin tahsis dosyası ile birlikte Kurum sağlık kurullarına gönderilecektir.

4/1-(a) sigortalıları için tahsis dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi ile yeni iş kazası/meslek hastalığı dosyasını hazırlayan ünitenin farklı olması halinde hazırlanacak dosya, tahsis dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine iletilecek, bu müdürlük/merkezce son olaya ilişkin meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespiti ile birlikte birleştirme işlemi yapılmak üzere her iki dosya, tahsis dosyasının bulunduğu il müdürlüğünün bağlı olduğu Kurum sağlık kuruluna gönderilecektir.

1.10.11. Meslekte kazanma gücü kaybı oranı % 60 ve üzerinde tespit edilen sigortalıya malullük aylığı bağlama şartlarını yerine getirerek talepte bulunması halinde malullük aylığı bağlanacak, SİD kararında kontrol muayene tarihi var ise malullük aylığı için de aynı tarih işlenecek, ancak kontrol muayenesine ilişkin değerlendirme iş kazası dosyası üzerinden yaptırılarak değerlendirme sonucuna göre gelir ve aylıklarda gerekli işlemler yapılacaktır.

1.10.12. Herhangi bir nedenle kontrol muayenesine tabi tutulan sigortalının, meslekte kazanma gücü kayıp oranının % 60 ve üzerinde tespit edilmesi halinde ilgili Kurum sağlık kurulu kararında belirtilen tarihten itibaren malullük aylığı bağlama şartlarını yerine getirmesi ve talepte bulunması halinde malullük aylığı bağlanacaktır.

1.10.13. Birden fazla dosyadan gelir veya aylığa hak kazanan ve tahsis dosyaları ünitelerde muhafaza edilen 4/1-(a) sigortalıları için; yaşlılık dosyası olup, daha sonra iş kazası veya meslek hastalığı sigortasından gelir bağlanan sigortalıların belgelerinin dosya açılmaksızın yaşlılık dosyasına konulduğu veya tersi durumlarda bu defa yaşlılık evrakının iş kazası ve meslek hastalığı geliri dosyasına konulduğu anlaşılmış olup, ünitelerde kalması gereken yaşlılık ve iş kazası meslek hastalığı dosyaları tek dosya üzerinde birleştirilmeyip, mutlaka ayrı ayrı oluşturulacaktır.

2. Ölüm Geliri

Hak sahiplerine iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölüm geliri bağlanması Kanunun 20. maddesinde düzenlenmiştir. 506 sayılı Kanunun mülga hükümlerine göre hak sahiplerine gelir bağlanabilmesi için, sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölmesi veya sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalının meslekte kazanma gücündeki kayıp oranının en az % 50 olması şartları aranırken, Kanun ile meslekte kazanma gücündeki kayıp oranı % 50’nin altında iken ölen ve ölüm nedeni geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığına bağlı olmayan sigortalıların hak sahiplerine de ölüm geliri bağlanması imkanı getirilmiştir.

Kanunun yürürlük tarihinden önce Kurumdan sürekli iş göremezlik geliri almakta iken Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalının Kanunun 34. maddesinde belirtilen şartlara sahip eşi, çocukları ile ana ve babasına ölüm tarihini takip eden ay başından itibaren ölüm geliri bağlanacaktır. Yine Kanunun 37. madde hükümlerine göre bu sigorta kolundan hak sahiplerine cenaze ve evlenme ödeneği verilecektir.

Hak sahiplerinin ölüm gelirine hak kazanması, hisseleri, ölüm gelirinin kesilmesi ve yeniden bağlanmasına ilişkin işlemler Genelgenin “Ölüm Sigortası” bölümünde açıklandığı şekilde yapılacaktır.

2.1. Ölüm Gelirinin Hesaplanması

Ölüm gelirleri, ölüm tarihi 2008/Ekim ay başından (özel sektör için 1.10.2008 (dahil), kamu için 15.10.2008 (dahil)) sonra olan sigortalılardan, ölüm gelirinin hesabına esas son takvim ayı;

- 2008/Ekim ve öncesi olan;

4/1-(a) sigortalıları için, 506 sayılı Kanun hükümleri,

4/1-(b) sigortalıları için gelirin hesaplanmasında Kanun hükümleri, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirin gelir başlangıç tarihine taşınmasında ise, Kanunun yürürlük tarihine kadar 1479 sayılı Kanuna göre bağlanan aylıklara uygulanan artış oranı,

- 2008/Ekim (dahil) sonrası olan 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları için Kanun hükümleri,

uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.

Kanuna göre ölüm gelirinin hesaplanması; sigortalının ölüm nedeninin iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmaması ile sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalıların sürekli iş göremezlik derecelerine göre farklılık göstermektedir. Buna göre;

- İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen,

- Meslekte kazanma gücünü % 50 (dahil)’den daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken (ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın) ölen,

- Meslekte kazanma gücünü % 50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen ve ölüm nedeni geçirdiği iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olan,

sigortalının, GK x 30 x % 70 veya kısaca GK x 21 formüllerine göre hesaplanacak geliri,

Meslekte kazanma gücünü % 50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olmayan nedenlerle ölen sigortalının, almakta olduğu geliri,

Kanunun 34. maddesi hükümlerine göre hak sahiplerine paylaştırılacaktır.

Meslekte kazanma gücü kaybı % 50’nin altında iken ölen sigortalıların ölüm nedeni ile ilgili araştırmanın zaman alacak olması nedeniyle, hak sahiplerinin mağduriyetlerine meydan verilmemesi için öncelikle sigortalının geliri hak sahiplerine hisseleri oranında ölüm geliri olarak paylaştırılacak, araştırma sonucuna göre düzeltme işlemi yapılacaktır. Meslekte kazanma gücünü % 50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen ve ölüm nedeni iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayan sigortalının hak sahiplerine paylaştırılacak gelirinde; sigortalının sürekli iş göremezlik derecesi ile gelirinden yapılan artırım ve indirimler dikkate alınacaktır. Sigortalının gelirinin yarımdan ödenmesi halinde, ölümünden sonra hak sahiplerinin tek dosyadan gelir almaları halinde yarım olan geliri tam olarak hesaplanacaktır.

Meslekte kazanma gücünü % 50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen ve ölüm nedeni iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayan 4/1-(a) sigortalısının birden fazla dosyadan gelir/aylık alması nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri yarım (Y) ve (S) kodlu olarak ödenirken, hak sahipleri yönünden dosya sayısının bire inmesi halinde, ölen sigortalının iş göremezlik geliri tama yükseltilecek, ayrıca (S) kodu kaldırılıp alt sınır aylığı uygulanmak suretiyle yeniden hesaplanacaktır. Hesaplanan bu gelir hak sahiplerine hisselerine göre paylaştırılacaktır.

4/1-(b) sigortalısının birden fazla dosyadan gelir/aylık alması nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri yarım (Y kodlu) olarak ödenirken, hak sahipleri yönünden dosya sayısının bire inmesi halinde, gelir tama yükseltilecek ve hak sahiplerine tam gelir üzerinden paylaştırılacaktır.

2.2. Ölüm Geliri İşlemlerinde Ölüm Nedeninin Belirlenmesi Usul ve Esasları ile Ölüm Geliri Bağlanacak Sigortalı Dosyasında Bulunması Gereken Belgeler

Meslekte kazanma gücünü % 50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olmayan nedenlerle ölen sigortalıların hak sahiplerinin, gelir bağlama işlemleri yapılırken, hak sahiplerinden; ölen sigortalının ölüm belgesi ve varsa ölüm nedenini bildiren ve ilgili makamlarca düzenlenen onaylı ölüm tutanağı, defin ruhsatı, otopsi raporu ile sigortalının ölüm tarihine yakın takip edildiği ya da tedavi gördüğü hastanelerden alınacak hasta dosyası, P.A akciğer grafisi ve diğer tıbbi belgeler ile hastalığın seyrine dair epikrizlerin temin edilerek, sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı tahsis dosyasının;

- Ünitelerinde olması halinde, söz konusu belgelerin iş kazası veya meslek hastalığı dosyası ile birlikte,

- Bir başka ünitede olması halinde, söz konusu belgelerin ölüm geliri bağlayacak üniteye intikal ettirilerek, ölüm geliri bağlayacak ünite tarafından iş kazası veya meslek hastalığı dosyası ile birlikte,

ölüm nedeninin geçirdiği iş kazasına veya tutulduğu meslek hastalığına bağlı olup olmadığının tespiti için Kurum sağlık kuruluna gönderilecektir.

Sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalıların; ölüm sebebini bildiren ölüm belgesi, ilgili makamlarca düzenlenen onaylı ölüm tutanağı, defin ruhsatı, gömme izin kağıdı, ölü muayene zabıt varakası, otopsi raporu veya doktor raporu gibi belgelerin temininin imkansız olduğu hallerde sigortalının ölümünden önce sürekli iş göremezliğine esas iş kazası veya meslek hastalığı dışında başka bir kaza geçirip geçirmediği ya da başka bir hastalığa yakalanıp yakalanmadığının mahallinde tahkiki Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları aracılığıyla yaptırılacaktır. Ancak sigortalının kesin ölüm sebebine ilişkin karar, bu belgeler ile sigortalının dosyasının tetkiki sonucunda Kurum sağlık kurulunca verilecektir.

Geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı sonucu tedavi görmekte iken vefat eden sigortalının sürekli iş göremezlik derecesinin tespiti ile ölüm nedeninin geçirdiği iş kazasına veya tutulduğu meslek hastalığına bağlı olup olmadığının tespitine ilişkin belgeler tedavi gördüğü hastaneden istenecek ve ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına ilişkin karar, bu belgeler ile sigortalının dosyasının tetkiki sonucunda Kurum sağlık kurulunca verilecektir.

Sürekli iş göremezlik derecesi tespit edilmiş ve/veya sürekli iş göremezlik geliri alan sigortalıların ölümünün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığının tespiti için ölüm ve sürekli iş göremezlik geliri dosyaları birleştirilerek, meslek hastalığına ilişkin ölüm sebebinin tespitinin yapılabilmesi için ise ilgili hastanelerden hasta/sigortalı dosyası temin edilerek Kurum sağlık kuruluna gönderilecektir.

Ölüm nedeni ile ilgili Kurum sağlık kurulunca “ölüm nedenin geçirdiği iş kazasına/tutulduğu meslek hastalığına bağlı olup olmadığına karar verilemeyeceği” kararı verildiğinde ölüm nedeninin iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olduğu tespit edilemediğinden, hak sahiplerine ölüm geliri bağlanmayacaktır.

2.3. 2008/Ekim Öncesi Ölen ve SİD Oranı % 50’nin Altında Olup Ölüm Nedeni İş Kazası ve Meslek Hastalığına Bağlı Olmayan Sigortalıların Hak Sahiplerine Yapılacak İşlemler

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine 5.12.2017 tarihinde eklenen geçici 36. maddesi uyarınca, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen sigortalıların, ölümünün geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığına bağlı olmaması nedeniyle gelir bağlanmamış hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması imkanı getirilmiştir.

Buna göre;

- 5.12.2017 tarihinden sonra söz konusu haktan yararlanmak için talepte bulunacak sigortalıların hak sahipleri sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat edecektir.

- Hak sahiplerine bağlanacak gelir hesabında; sigortalıya ölüm tarihinde ödenen sürekli iş göremezlik geliri, ölüm tarihinden itibaren sürekli iş göremezlik gelirine yapılan artışlar ve alt sınır kontrolleri dikkate alınarak 2008/Ekim ay başına taşınacak, hak sahiplerine Kanunun yürürlük tarihi itibariyle paylaştırılacak, paylaştırılan tutarlar bu tarihten sonra Kanuna göre alt sınır uygulanmadan ve seyyanen zamlara ilişkin kurallar esas alınarak ölüm geliri başlangıç tarihine taşınacaktır.

- Yönetmelik 5.12.2017 tarihinde yürürlüğe girdiğinden Kanunun 34. maddesine istinaden hak sahipliği koşulları ile Kanunun 97. maddesine istinaden zamanaşımı hükümleri 5.12.2017 tarihi itibariyle değerlendirilecektir.

- Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce (5.12.2017) ölüm geliri talebinde bulunan ancak, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen ve ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmaması nedeniyle talepleri reddedilen hak sahiplerinden konuyu yargıya intikal ettirenlerin, söz konusu davalarından feragat etmeleri ve Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra yeniden talepte bulunmaları halinde ölüm gelirleri bağlanacaktır.

- Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce (5.12.2017) ölüm geliri talebinde bulunan ancak, talepleri reddedilmemiş hak sahiplerinden yeniden talep alınmaksızın ölüm gelirleri 5.12.2017 tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.

Örnek: 1.5.2006 tarihinde geçirdiği iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünü % 20 oranında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken 1.1.2008 tarihinde vefat eden sigortalının hak sahiplerine ölüm tarihinde uygulanan 506 sayılı Kanun hükümleri gereğince ölümünün geçirdiği iş kazasına bağlı olmaması nedeniyle gelir bağlanmamıştır. Ancak, hak sahibi eş ve çocuğun Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra 1.2.2018 tarihinde yeniden talepte bulunması ve Kanunun 34. maddesine göre hak sahibi niteliği taşıması halinde, Yönetmeliğin yürürlük tarihini (5.12.2017) takip eden ay başı olan 1.1.2018 tarihinden itibaren hak sahiplerine ölüm geliri bağlanacaktır. Hak sahiplerine bağlanacak gelir, sigortalıya 1.5.2006 tarihinde ödenen sürekli iş göremezlik gelirinin, ölüm tarihinden itibaren sürekli iş göremezlik gelirine yapılan artışlar ve alt sınır kontrolleri dikkate alınarak 1.10.2008 tarihine taşınması, bu tarih itibariyle hak sahiplerine paylaştırılması ve paylaştırılan tutarların bu tarihten sonra Kanuna göre alt sınır uygulanmadan ve seyyanen zamlara ilişkin kurallar esas alınarak 1.1.2018 tarihine taşınması suretiyle hesaplanacaktır.

3. Sürekli İş Göremezlik Geliri/Ölüm Geliri Dosyalarının Tasnifi

4/1-(a) sigortalıları için sürekli iş göremezlik geliri dosyası ile ölüm geliri dosyalarında; 4/1-(b) sigortalıları için ise sigortalı dosyasında bulunması gereken belgeler ile bunların tasnif sırası aşağıda belirtilmiştir.

- Sürekli İş Göremezlik Geliri/Sigortalı Dosyalarının Tasnifi ve Dosyalarda Bulunması Gereken Belgeler;

Sağlık kurulu raporları ve grafiler, nüfus kayıt örneği, genelge ekinde (EK-2) yer alan Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi, iş göremezlik belgesi, iş kazasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından düzenlenen tahkikat raporu, tutanak ve ekleri, iş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu, dilekçeler ve yazışmalar (tarih sırasına göre), peşin sermaye değeri tabloları, Kurum sağlık kurulunun kararı.

- Ölüm Geliri Dosyalarının Tasnifi ve Dosyalarda Bulunması Gereken Belgeler;

Nüfus kayıt örneği, sağlık kurulu raporu ve Kurum sağlık kurulunun kararı (malul çocuklar için), gerekli görülmesi halinde öğrenci belgesi, Genelge ekinde (Ek-2) yer alan Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından düzenlenen tahkikat raporu, tutanak ve ekleri, sigortalının geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı sonucu mu, yoksa başka bir nedenle mi öldüğünü belirtir ölüm tutanağı, defin ruhsatı, gömme izin kağıdı, ölü muayene zabıt varakası, otopsi veya doktor raporundan biri, iş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu, dilekçeler, yazışmalar ve peşin sermaye değeri tabloları.

İKİNCİ BÖLÜM

MALULLÜK SİGORTASI

1. Malullük Sigortasından Sağlanan Yardımlar

Malullük sigortasına ilişkin hükümler Kanunun 25 ila 27. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, bu sigorta kolundan sağlanan tek yardım, malullük aylığı bağlanmasıdır.

2. Malul Sayılma

Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılacaktır.

Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan malul olduklarına karar verilenler, yazılı talepte bulunmaları halinde, haklarında bu madde hükümleri uygulanmaksızın malullüklerinin mani olmadığı başka vazife veya sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak üzere istifa etmiş sayılacaklardır. Bunların, istifa etmiş sayıldıktan sonra dahi, Kanun hükümlerinin uygulanmasını isteme hakları mahfuzdur. Ancak, kurumlarında başka vazife ve sınıflara nakli mümkün olanlardan özel kanunlarına göre yükümlülük süresine tabi olanlar, bu yükümlülüklerini tamamlamadıkça veya malûliyetlerinin yeni vazifelerine de mani olduğuna dair usulüne uygun yeniden rapor almadıkça bu haklarını kullanamayacaklardır.

Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, vazifelerini yapamayacak derecede hastalığa uğrayanlar, hastalıkları kanunlarında tayin edilen sürelerden (genel olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda yer alan süreler) fazla devam etmesi halinde, yine hastalıklarının mahiyetlerine ve doğuş sebeplerine göre malûl veya Kanunun 47. maddesi hükümlerine göre vazife malûlü sayılacaktır.

Tedavisinin imkansız olduğu sağlık kurulu raporuyla belirlenen hastalıklara uğrayanlar, sıhhi izin müddetlerinin bitmesi beklenilmeksizin Kurum sağlık kurulunca “malul” veya “vazife malulü” sayılırlar.

Sıhhi izin süresini dolduranların başka sınıf ve vazifelere nakledilerek göreve devam etme imkanları bulunmamaktadır.

657 sayılı Kanunun 105. maddesi uyarınca memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek lüzum üzerine;

- Kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı hâlinde onsekiz,

- Diğer hastalık hallerinde ise oniki

aya kadar izin verilecek olup, gerektiğinde bu süreler bir katına kadar uzatılabilecektir.

Memurların hastalıkları sebebiyle yataklı tedavi kurumlarında yatarak gördükleri tedavi süreleri hastalık izinlerine ait sürelerin hesabında dikkate alınacaktır.

Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir kazaya veya saldırıya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan memur, iyileşinceye kadar izinli sayılacaktır.

926 yılı Kanunun 128. maddesi uyarınca ise subay ve astsubaylar;

- Barışta ve savaşta hizmet yapamayacak şekilde hastalanan subaylar ve astsubaylar, hastalıkları geçici veya geçici olup sekel bırakan hastalıklardan ise, ay ve gün hesabı ile her bir hastalığı için toplam olarak ve fiilen iki yılı geçmemek üzere, nekahet tedavisi, istirahat ve hava değişimi işlemine tabi tutulacaktır.

- Kanser, her türlü kötü huylu tümör, verem, kronik böbrek yetmezliği ile akıl ve ruh hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananlar, toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartı ile tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulabilecektir.

- Barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında, görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalanan subay ve astsubaylar yukarıda belirtilen sürelere bağlı olmaksızın iyileşinceye kadar izinli sayılacaktır.

Hastalıkları sebebiyle hastanelerde geçen teşhis ve tedavi süreleri hastalık izinlerine ait sürelerin hesabında dikkate alınmayacaktır.

Sıhhi izin süresinin hesabında; ilk hastalık izninin alındığı tarihten itibaren bir yıldan fazla ara vermeden aynı hastalık nedeniyle alınan rapor süreleri toplanacaktır. Ayrı ayrı hastalıklar sebebiyle alınan rapor süreleri birleştirilmeyerek ayrı değerlendirilecek ve aynı hastalık sebebiyle son istirahat raporunun bitiminden 1 yıl geçtikten sonra alınan raporlar da toplama dahil edilmeyecektir.

Kadın sigortalılara verilen doğum öncesi ve sonrası izinler, sıhhi izin süresi kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Örnek 1: 1.11.2012 tarihinde 6 ay rapor alan bir sigortalı, 2 ay çalışıp 4 ay rapor almış, 3 gün çalışıp 6 ay rapor almış, 5 ay çalışıp 6 ay rapor almış, 18 gün çalışıp 3 ay rapor almış ise, raporların aynı hastalıktan dolayı alınmış olması ve uzun süreli tedaviyi gerektiren hastalık olmaması koşuluyla sıhhi izin süresini doldurmuş olacaktır. (6+4+6+6+3=25 ay)

Aynı hastalık için 1.11.2012 tarihinden itibaren fasılalı veya fasılasız 8 ay rapor alan sigortalı, raporunun bittiği 1.7.2013 tarihinden itibaren 13 ay çalıştıktan sonra aynı hastalık sebebiyle 9 ay rapor almış, göreve başlayarak 2 ay çalışmış ve 7 ay rapor almış ise; aradan l yıldan fazla zaman geçtiği için raporlar birleştirilmeyerek, sadece 16 aylık rapor değerlendirilecek ve 8 ay daha rapor hakkı bulunduğundan malulen emeklilik yönüyle herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

Ayrıca, personel kanunlarına tabi olmayanların hastalık sebebiyle malul sayılmalarına esas alınacak hastalık süresi hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar 657 sayılı Kanunun hastalık iznine ilişkin hükümleri uygulanacaktır. Sigortalının personel kanunlarındaki yazılı sürelerden önce geçen hastalığı en çok bir yıl içinde nüksetmesi halinde eski ve yeni hastalık süreleri birleştirilmek suretiyle işlem yapılacaktır.

Ancak, yedek subay veya er olarak ya da talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla görevleri ile ilgileri kesilmeksizin silah altına alındıkları dönemde malul olup, bu malullükleri asıl görevlerini veya işlerini yapmaya mani olmayanlar hakkında, bu hastalık veya engellilik halleri sebebiyle malullük sigortasına ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 49. maddesinin beşinci fıkrasında 5.12.2017 tarihinde yapılan değişiklik gereğince, Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi sigortalı olanların malullük aylığı bağlanmasına ilişkin talepleri, son sigortalılık haline göre sonuçlandırılacak olmakla birlikte Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, Kanunun 25. maddesi uyarınca vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedilmesi veya hastalıkları kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam etmesi nedeniyle Kurum sağlık kurulunca malul sayılmalarına rağmen, söz konusu maluliyet kararları esas alınarak görevleriyle ilişiği kesilenlerden aylık bağlanmasına ilişkin sigortalılık süresi ve/veya prim ödeme gün sayısı şartını sağlamamaları nedeniyle 4/1-(c) statüsündeki görevlerinden ayrıldığı tarih itibariyle aylık bağlanamayan sigortalılara, belirtilen koşulları sonradan sağlamaları ve talepleri halinde yeniden sevk işlemi yapılmaksızın son sigortalılık statüleri esas alınarak malullük aylığı bağlanacaktır.

Ancak, bu sigortalılardan Kurum sağlık kurulunca kontrol muayenesine tabi tutulanlardan, malullük aylığı talep tarihinden önce kontrol muayenesi bulunanlara kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk maluliyetinin devam ettiği anlaşılmak kaydıyla son sigortalılık statüleri esas alınarak malullük aylığı bağlanacaktır.

Örnek 2: İlk defa Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 1.1.2009 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve hastalığının ilgili kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam etmesi nedeniyle Kurum sağlık kurulunca malul sayılan, ancak Kanunun 26. maddesinde öngörülen prim ödeme gün sayısı şartını yerine getirmemesi nedeniyle bu statüdeki görevinden ayrıldığı tarih itibariyle 4/1-(c) bendi kapsamında aylık bağlanamayan sigortalının, daha sonra 4/1-(b) bendi kapsamında prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını yerine getirerek malullük aylığı talebinde bulunması halinde, yeniden sevk işlemi yapılmaksızın 4/1-(b) bendi kapsamında malullük aylığı bağlanacaktır.

Örnek 3: 18 yaşını doldurduktan sonra 1.9.2010 tarihinde okula başlayıp 31.8.2012 tarihinde astsubay nasp edilen sigortalının çalışmakta iken sağlık kurulu raporuna göre 11.4.2019 tarihinde malulen emekliye sevk edilmesi halinde; toplam prim ödeme gün sayısı (FHSZ dahil) 10 yıl 3 ay 11 gün olmasına rağmen, sigortalılık süresinin 10 yıldan az (1.9.2010-14.4.2019 tarihleri arasında 8 yıl 7 ay 14 gün) olması nedeniyle malullük aylığı bağlanamayacaktır. Bu sigortalının 1.11.2019 tarihinde 4/1-(a) statüsünde çalışmaya başlayıp 1.9.2020 tarihinde sigortalılık süresini doldurarak malullük aylığı talebinde bulunması durumunda yeniden sevk işlemi yapılmaksızın 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlanacaktır.

Kurum sağlık kurulunca malul sayılan 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, maluliyetleri nedeniyle görevleriyle ilişikleri kesilmeyip, malullüklerinin mani olmadığı başka vazife veya sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak suretiyle göreve devam etmeyi tercih ederek, 4/1-(c) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya devam etmekte iken görevleri malulen emekliye sevk edilmeleri dışında, herhangi bir nedenle sona eren sigortalılar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Bu durumda olanlardan, alacakları yeni sağlık kurulu raporunun Kurum sağlık kurulunca incelenerek çalışma güçlerinin en az % 60’ını kaybettiği tespit edilenlere ise gerekli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını yerine getirmiş olmaları halinde malullük aylığı bağlanabilecektir.

Örnek 4: Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 1.2.2009 tarihinde ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve Kurum sağlık kurulunca malul sayılmasına rağmen, sınıf değiştirerek görevine devam etmekte iken kurumunca 1.9.2017 tarihinde görevine son verilmesi nedeniyle 4/1-(c) kapsamındaki sigortalılığı sona eren (göreviyle ilişiği kesilen) sigortalı bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Yani, söz konusu sigortalının 4/1-(a) veya 4/1-(b) kapsamında sigortalı olmak suretiyle veyahut herhangi bir sigortalılık statüsünde görev yapmaksızın daha sonra 10 yıllık sigortalılık süresini tamamlayarak, malullük aylığı talebinde bulunması halinde daha önceki malullük kararına istinaden tarafına aylık bağlanamayacaktır.

3. Malullük Aylığına Hak Kazanma Koşulları

Kanunun 26. maddesi gereğince, sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;

- Kanunun 25. maddesine göre malul sayılması,

- En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,

- Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması,

- 4/1-(c) kapsamındaki sigortalıların ise, görev yaptıkları Kurum tarafından Kanunun 48. maddesi uyarınca malulen emekliliğe sevk onayı alınmış ve görevleriyle ilişiklerinin kesilmiş olması,

gerekmektedir.

Ayrıca, 4/1-(b) kapsamında sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

Kanuna göre sigortalılara malullük aylığı bağlanabilmesi için öncelikle sigortalının maluliyet durumunun tespit edilmesi gerekmekte olup, malullük durumunun tespiti için sevk işlemi yapılacak sigortalının, sevk talebinde bulunduğu tarihte sigortalılığını sonlandırması şartı aranmayacaktır. Sigortalılık devam ederken de sigortalı sevk talebinde bulunabilecektir.

İşten ayrılma, işyerini kapatma veya devretme koşulu tahsis talep aşamasında aranacak olup, sigortalının tahsis talebinde bulunmadan önce mutlaka sigortalılığını sonlandırması gerekmektedir.

4/1-(b) kapsamındaki köy ve mahalle muhtarları ile tarım sigortalılarından malullük aylığı talebinde bulunanlara malullük aylığı bağlanılabilmesi için, köy ve mahalle muhtarlarının muhtarlık görevinden ayrılması, tarım sigortalılarının ise ziraat odası kayıtlarının kapatılması veya muafiyet belgesi almış olmaları gerekmektedir.

Kanunun geçici 10. maddesinin beşinci fıkrasında, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, malullük durumlarının tespiti için talepte bulunan ve Kanunun yürürlük tarihinden sonra malul olduklarına karar verilen 4/1-(a) kapsamındaki sigortalılara mülga 506 ve 2925 sayılı kanunlardaki şartları taşımaları halinde anılan kanunlara göre aylık bağlanacağı öngörülmüştür.

4/1-(a) sigortalılarından 2008/Ekim ay başından önce malullük durumlarının tespiti için sevk talebinde bulunanlardan, 2008/Ekim ay başından sonra malul olduğuna karar verilenlere toplam olarak 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı bulunup sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün prim ödemeleri halinde malullük sigortasından aylık bağlanacaktır.

4/1-(b) sigortalıları açısından 1.10.2008 tarihinden önce yapılan sevk işlemleri aynı zamanda malullük aylığı talebini de kapsadığından, bunlar için 1479 ve 2926 sayılı kanunların mülga hükümlerine göre işlem yapılması gerekmektedir.

Kanunun yürürlük tarihinden önce 1479 veya 2926 sayılı kanunlara göre sigortalılıkları devam ederken veya sigortalılıkları sona ermiş olanlardan maluliyet yönünden sevk talebinde bulunanlardan, gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse Kanunun yürürlük tarihinden sonra malul oldukları tespit edilenler hakkında 1479 ve 2926 sayılı Kanunun mülga hükümleri doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra tahsis talebinde bulunan sigortalıların hangi kanun hükümlerine göre malul sayılacağı ile Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilgili yönetmeliklerde meydana gelen değişikler nedeniyle hangi yönetmelik hükümlerine göre değerlendirme yapılacağı hususunda karar verilebilmesi için mutlaka sigortalıların sevk talep tarihlerini gösterir belgelerin Kurum sağlık kuruluna gönderilmesi gerekmektedir.

4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında sigortalı olanlardan sevk talebinde bulunduktan sonra malullük tespiti sürecinde sigortalının statüsünün değişmesi durumunda, aylık tahsis talep tarihindeki son statüye göre bağlanacak olup, malullük durumunun tespitinde 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılar açısından fark bulunmadığından Kurum sağlık kurulundan yeni statüye göre bir değerlendirme istenmeyecektir.

Sigortalının, tahsis talebinden sonra yeniden uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalılığın bulunması ve malul sayılması halinde talep geçersiz sayılacak, sigortalılığın sona ermesi durumunda yeniden talep alınarak aylık başlatılacaktır.

4. Malullük Aylığının Başlangıcı

Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bentleri kapsamındaki sigortalıların sigortalılıklarını sonlandırmadan maluliyet durumlarının tespiti için sevk talebinde bulunup, malul sayıldıktan sonra işten ayrılarak tahsis talebinde bulunmaları veya sonlandırdıktan sonra sevk ve tahsis talebinde bulunanlar ile 4/1-(c) bendi kapsamında sigortalı iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların, sağlık kurulu rapor tarihi veya malullük aylığı bağlanması talep tarihleri önce veya sonra olacağından aylık başlangıç tarihleri değişmektedir.

Sigortalının malullük aylığı;

- Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,

- Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,

takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.

4/1-(c) bendi kapsamında çalışmakta olanların ise, maluliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.

Sigortalı, aylığın başlangıç tarihinde geçici iş göremezlik ödeneği almakta ise, malullük aylığı geçici iş göremezlik ödeneğinin verilme süresinin sona erdiği tarihten sonraki ay başından başlatılacaktır. Bağlanacak malullük aylığı sigortalının almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinden fazla ise aradaki fark, malullük aylığı bağlanması talebi veya rapor tarihine göre belirlenecek malullük aylığı başlangıç tarihinden itibaren verilecektir.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ek 8. maddesi ile ek 9. maddesinin birinci cümlesi uyarınca malullük aylıkları hakkında yapılacak işlemler “Yaşlılık Sigortası” bölümünün “5. Prim Borcu Olan Sigortalıların Aylık Başlangıcı” alt başlığı altında açıklandığı şekilde yapılacaktır.

Kurumumuzdan malullük aylığı talebinde bulunmakla birlikte, malul sayılmaması nedeniyle aylık talebi reddedilen, ancak mahkeme kararı ile malul sayılmalarına ve tahsis talep tarihi itibariyle malullük aylıklarının bağlanmasına karar verilen sigortalılardan, tahsis talep tarihi itibariyle veya tahsis talep tarihinden sonra çalışmalarının devam ettiğinin ve/veya işten ayrılma/işyerini kapatma/devretme koşulunun yerine gelmediğinin tespit edilmesi durumunda malullük aylığı tahsis talep tarihini/mahkeme kararında belirtilen tarihi takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır. Ancak aylık başlangıç tarihi ile mahkeme karar tarihi arasındaki çalıştığı dönemler için herhangi bir ödeme yapılmayarak çalışmaların sona erdiği tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren yazılı talep şartı aranmaksızın ve yeniden kontrol muayenesine tabi tutulmaksızın aylık bağlanacak, yeni aylığın hesabı 27. madde hükümlerine göre yapılacaktır. Mahkeme kararı gereği yerine getirildikten sonra sigortalı dosyası, sigortalının kontrol muayenesine tabi tutulup tutulmayacağı ile bakıma muhtaç olup olmadığının tespiti amacıyla ilgili Kurum sağlık kuruluna gönderilecektir.

Kurumumuzdan malullük aylığı talebinde bulunmakla birlikte malul sayılmaması nedeniyle tarafına malullük aylığı bağlanamayıp mahkeme kararı ile malullük aylığı bağlanmasına karar verilen sigortalılardan malullük aylığı başlangıç tarihinden itibaren çalışması devam edip daha sonra yaşlılık aylığı talebinde bulunanlara mahkeme kararına istinaden malullük aylığı bağlanacak ve malullük aylığı bağlandığı tarihten tüm sigorta kollarına tabi çalışması nedeniyle aylığın kesileceği tarihe kadar birikmiş aylıkları hesaplanacaktır. Ancak, yaşlılık aylığına hak kazandığı tarih itibariyle ilgili kanunlarda öngörülen hükümler gereği malullük aylığı ile yaşlılık aylığı mukayese edilerek yüksek olan aylık ödenecek, aylıklar eşitse yalnızca yaşlılık aylığı ödenecektir.

5. Malullük Aylığı Başvurusu ve İstenecek Belgeler

Malullük aylığı bağlanabilmesi için;

- 4/1-(a) sigortalılarının çalıştığı işten ayrıldıktan,

- 4/1-(b) sigortalılarının iş yerini kapattıktan veya devrettikten,

sonra kendisinin veya varsa vekilinin Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi (Ek-2) ile Kurumun ilgili ünitesine başvurması şarttır.

4/1-(a) sigortalılarından ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz Kuruma verilmemiş olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi beklenecek ve işveren tarafından bu belge Kuruma e-sigorta yoluyla gönderildikten sonra aylık bağlama işlemi sonuçlandırılacaktır.

- 4/1-(c) kapsamında sigortalı olarak çalışmakta olanların, kendileri veya işvereni niteliğindeki kamu kurumlarının, sigortalılıkları sona ermiş ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların kendisinin veya varsa vekilinin veyahut vasisinin Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi (Ek-2) ile birlikte, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığına başvurması gerekmektedir.

4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılar ile sigortalılıkları sona ermiş ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış 4/1-(c) kapsamındaki sigortalılar tarafından adi posta yolu veya kargo ile veya Kuruma doğrudan yapılan yazılı başvurularda, tahsis talep tarihi olarak dilekçenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih, taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta servisi, PTT Alo Post veya PTT kargo ile gönderilen taleplerinde ise dilekçenin postaya verildiği tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir.

Aylığa hak kazandığı tarihin ayın son gününün resmi tatil gününe veya hafta sonu tatiline rastlaması nedeniyle taleplerini Kuruma veremeyen sigortalıların, bu resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar Kuruma verilen, taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta servisi, PTT Alo Post veya PTT kargo ile gönderilen talepleri, önceki ayın son günü verilmiş gibi kabul edilecektir.

6. Malullük Aylığının Kesilmesi, Yeniden Başlaması ve Durum Değişiklikleri

Malullük aylığı, sigortalıların çalışmaya başlamaları veya kontrol muayenesi sonucu malul olmadığının Kurum sağlık kurulunca tespit edilmesi durumunda kesilmektedir.

Bu çerçevede, Kanunun malullük aylığının kesilmesine ilişkin 27. maddesine göre; malullük aylığı almakta iken bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilecektir. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk defa malul hale geldiği sigortalılık statüsü ve görevi dikkate alınarak aynı usul ve esaslara göre maluliyet halinin tekrar incelenmesi ve devam ettiğine dair karar verilmesi kaydıyla, Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi, diğer statülerde ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malullük aylığı hesaplanarak bağlanacaktır.

Kanunun 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalıların, malullük aylığı kesildikten sonra geçen çalışmalarının hangi statüde olduğuna bakılmaksızın malullük aylığı bağlanan ilk statü kapsamında yeniden hesap yapılarak malullük aylığı bağlanacak olup, yeniden bağlanacak aylıkların hesabında; Kanunun 27. maddesinin dördüncü fıkrası hükmü dikkate alınacaktır.

Örnek: 8.2.2009 tarihinde 4/1-(c) kapsamında polis olarak göreve başlayan sigortalının, Kurum sağlık kurulunca Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği (ETSŞY) dikkate alınarak 21.4.2019 tarihinde malul olduğuna ve kontrol muayenesine tabi olmadığına karar verilmesini takiben, 18.6.2019 tarihinde malulen emekliye sevk edilmiş ve 15.7.2019 tarihinden itibaren malullük aylığı bağlanmıştır. Sigortalının, 2.5.2021 tarihinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak 4/1-(a) statüsünde çalışmaya başlayıp 24.3.2025 tarihinde işten ayrılması ve Kurum kayıtlarına 13.5.2025 tarihinde intikal eden 2.4.2025 tarihli dilekçesi ile malullük aylığı bağlanması talebinde bulunması üzerine, ilk aylığına esas maluliyetinin (ETSŞY) dikkate alınarak devam edip etmediği kontrol edilecek, malullük durumunun devam etmesi halinde 27. maddeye göre malullük aylığı bağlanacaktır.

Kanunun “Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ilişkin bazı geçiş hükümleri” başlıklı geçici 1. maddesinin ikinci fıkrası;

“17.7.1964 tarihli ve 506 sayılı, 2.9.1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17.10.1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17.10.1983 tarihli ve 2926 sayılı kanunlara göre bağlanan veya hak kazanan; aylık, gelir ve diğer ödenekler ile 8.2.2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1. maddesine göre ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine devam edilir. Bu gelir ve aylıkların durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi veya yeniden bağlanmasında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümleri uygulanır.”

hükmünü amirdir.

Kanunun 6663 sayılı Kanunla değişik geçici 14. maddesinde; Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında 4/1-(b) kapsamında çalışmaya başlayanlar hariç olmak üzere sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği öngörülmüştür.

Buna göre;

- 2008/Ekim ay başından önce ilk defa sigortalı olanların, aylıklarının kesilmesi veya haklarında sosyal güvenlik destek primi uygulanması Kanunun 27. ve geçici 14. maddeleri,

- 2008/Ekim ay başından sonra ilk defa sigortalı olanların aylıklarının kesilmesi ise 27. madde,

hükümlerine göre yapılacaktır.

Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlardan malullük aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışması mümkün olmayıp, aylıkları kesilecek ve prime esas kazançları üzerinden kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınacaktır.

Ancak, malullük aylığı almakta iken köy ve mahalle muhtarı seçilenlerin aylıkları muhtarlık ödeneği ve harçlardan alacakları prim nedeniyle kesilmeyecektir.

2008/Ekim ay başından önce ilk defa sigortalı olup 506 sayılı Kanunun 54. maddesi veya Kanunun geçici 10. ya da 26. maddesi gereği malullük aylığı bağlanan 4/1-(a) kapsamındaki sigortalıların 2008/Ekim ay başından itibaren;

- 4/1-(a) kapsamında sigortalı olması halinde aylığı kesilecektir.

- 4/1-(b) kapsamında sigortalı olması halinde, geçici 14. madde gereği aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmekte iken 6663 sayılı Kanun ile Kanunda yapılan değişiklik ile söz konusu sigortalılar için sosyal güvenlik destek primi uygulamasına 29.2.2016 tarihi itibariyle son verildiğinden, bu tarihten sonra aylıklar kesilmeyeceği gibi aylıklardan sosyal güvenlik destek primi de kesilmeyecektir. Ancak, sigortalıların 1.3.2016 tarihinden itibaren yazılı istekte bulunmaları halinde yazılı istekte bulundukları tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren aylıkları kesilecektir.

- 4/1-(c) kapsamında sigortalı olması halinde, aylık 506 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanmış ise kesilmeyecek, Kanunun 26. maddesi hükümlerine göre bağlanmış ise kesilecektir.

Kurumumuzca Kanunun yürürlük tarihinden önce malullük aylığı bağlanan sigortalıların, yurtdışında çalışması halinde malullük aylıkları kesilmeyecektir. Ancak, 2008/Ekim ayı sonrasında sevk talebinde bulunarak Kanuna göre malullük aylığı bağlanan kişilerden aylık bağlandıktan sonra sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke olup olmadığına bakılmaksızın yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren kesilecektir.

2008/Ekim ay başından önce ilk defa sigortalı olup Kanunun 26. maddesi gereği malullük aylığı bağlanan 4/1-(b) kapsamındaki sigortalıların;

- 4/1-(a) kapsamında sigortalı olması halinde aylığı kesilmeyecek, prime esas kazançlarından geçici 14. madde gereği sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.

- 4/1-(b) ve 4/1-(c) kapsamında sigortalı olması halinde aylığı kesilecektir. Kanunun yürürlük tarihinden sonra sigortalı olup, Kanunun 26. maddesine göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan; 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) sigortalıları; 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) kapsamında çalışırsa bunlar hakkında Kanunda sosyal güvenlik destek primi uygulaması olmadığından aylıkları 27. madde gereği kesilecektir.

Malullük aylığı almakta iken kontrol muayenesi nedeniyle gelir/aylıkları kesilen sigortalılardan;

- Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten itibaren 3 ay içinde kontrol muayenesini yaptıran ancak malullük durumları tespit edilemeden vefat eden sigortalıların hak sahiplerine pasif ölüm aylığı bağlanacak ve ölüm tarihine kadar ödenmeyen aylıklar varislere verese şeklinde ödenecektir.

- Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten itibaren 3 ay içinde kontrol muayenesini yaptırmayan ve malullük durumları tespit edilemeden vefat eden sigortalıların hak sahiplerine ölüm tarihi itibariyle aktif ölüm aylığı bağlanacak ancak ölüm tarihine kadar olan aylıklar ödenmeyecektir.

Malullük aylığı almakta iken çalışmaya başlaması nedeniyle ilgili Kanun hükümlerine göre aylığı kesilmesi gereken sigortalıların aylıkları 506 sayılı Kanuna göre çalışmaya başladıkları tarihte, Kanuna göre ise çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilecektir.

506 sayılı Kanun kapsamında malullük aylığı bağlanmış olan sigortalılardan, Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra çalışmaya başlaması nedeniyle aylıkları kesilenler, işten ayrılarak yeniden malullük aylığı talebinde bulunmaları halinde kontrol muayenesine tabi tutularak kontrol muayenesi sonucu temin edilen sağlık kurulu raporları Kanun gereği ilk maluliyetlerinin tespit edildiği (ilk aylık bağlandığı tarihte geçerli olan) mevzuata göre değerlendirilecektir. Ancak, ilk maluliyetlerinin tespit edildiği mevzuata göre malul sayılmayanların söz konusu taleplerine istinaden malullük durumları bir kez de talep tarihindeki mevzuata göre değerlendirilecek, malullük hali devam eden sigortalının aylık alma hakkı sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı yönünden kazanılmış hak niteliğinde olduğundan, malullük aylığı bağlanması için gerekli olan şartların sonradan değişmiş olması aylığın kesilmesini gerektirmeyecektir.

Ayrıca, 1479 veya 2926 sayılı Kanuna göre malullük aylığı almakta olanların kontrol muayenesi nedeniyle malullük durumlarının tespiti de yukarıdaki şekilde yapılacaktır.

4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında malullük aylığı almakta iken kontrol muayenesine tabi tutulmaları sonucu malul sayılmamaları sebebiyle aylıkları kesilenlerin, daha sonra malul sayılmaları halinde malullük aylığına hak kazanma koşulları yeni taleplerine göre belirlenecek ve aylık hesapları yeni talebe göre yapılacaktır.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ek 9. maddesinin ikinci cümlesi ile geçici 35. maddesi uyarınca malullük aylıklarına ilişkin yapılacak işlemler Genelgenin “Yaşlılık Sigortası” başlıklı Üçüncü Bölümünün “6. Yaşlılık Aylığının Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması” başlığı altında açıklandığı şekilde yapılacaktır.

7. Malullük Aylığı Almakta İken Çalışma Nedeniyle Aylığın Kesilmesi Gerektiği Daha Sonra Tespit Edilenler

7.1. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ek 10. maddesi uyarınca, malullük aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilenler hakkında yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır. Ancak, sigortalıların çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işlem yapılacaktır.

7.1.1. Bu sigortalılardan işten ayrılmış olanların malullük aylıkları, sigortalılığın sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, bu tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle Kanunun 27. maddesine göre yeniden hesaplanarak bağlanacaktır.

Malullük aylığı almakta iken yeniden sigortalı olarak çalışmaya başlamaları nedeniyle malullük aylığı kesilenlerin kontrol muayenesi sonucu temin edilen sağlık kurulu raporları Kurum sağlık kurulunca Kanun gereği ilk maluliyetlerinin tespit edildiği tarihteki mevzuata göre değerlendirilecektir. Ancak, ilk maluliyetlerinin tespit edildiği mevzuata göre malul sayılmayanların durumları, bir kez de işten ayrıldıkları tarihteki mevzuata göre değerlendirilecektir.

Kurum sağlık kurulunca malullük halinin devam etmediği anlaşılanlara çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren ödenen aylıklar için Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır.

Örnek 1: 1.11.2016 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlandıktan sonra 1.3.2017-30.4.2017 ve 15.7.2017-31.8.2017 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında çalıştığı tespit edilen sigortalı, 20.12.2017 tarihinde kesilen malullük aylığının yeniden bağlanması için talepte bulunmuştur. Buna göre, sigortalı kontrol muayenesine tabi tutulacak olup, Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiğinin anlaşılması halinde, sigortalının çalıştığı dönemlerle ilgili olarak Kanunun 27. maddesi gereğince aylık hesabı yapılacak ve aylık sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren başlatılacaktır. Fazla ve yersiz ödemelerle ilgili olarak çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır.

Örnek 2: Örnek 1’deki sigortalının Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam etmediğinin anlaşılması halinde, sigortalının çalışmaya başladığı 1.3.2017 tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren yersiz ödenen aylıkların tamamı için çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır.

7.1.2. Aylık almakta iken aylığının çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği tespit edilen sigortalılardan çalışması devam edenlerin çalışma sürelerinin;

- Kesintisiz olması durumunda, ödenmekte olan aylıklar çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilerek yersiz ödenen aylıkların tamamı için,

- Kesintili olması durumunda, aylığı kesilerek kontrol muayenesine tabi tutulacak ve ilk aylığına esas malullük halinin devam etmesi halinde yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak, malullük halinin devam etmediği anlaşılanlara ise çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren yersiz ödenen aylıkların tamamı için,

Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır.

Bu durumda olan sigortalıların aylıklarına en son işten ayrılarak talepte bulunması halinde her bir işten ayrılış tarihi dikkate alınarak Kanunun 27. maddesi gereğince işlem yapılacaktır.

Örnek 1: 1.11.2016 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlandıktan sonra 1.3.2017-30.4.2017 tarihleri arasında ve 15.7.2017 tarihinden itibaren 4/1-(a) kapsamında çalıştığı 20.12.2017 tarihinde tespit edilen sigortalının aylığı kesilerek kontrol muayenesine tabi tutulacak olup, Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiğinin anlaşılması halinde fazla ve yersiz ödemelerle ilgili olarak çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin (b) bendi gereğince sigortalının sadece çalıştığı sürelerle ilgili olarak borç kaydı yapılacaktır.

Örnek 2: Örnek 1’deki sigortalının 1.12.2016 tarihinden itibaren 4/1-(a) kapsamında çalıştığının 20.12.2017 tarihinde tespit edilmesi halinde, aylığı kesilerek kontrol muayenesine gönderilmeksizin çalıştığı sürelere ilişkin ödenen aylıkların tamamı Kanunun 96. maddesinin (b) bendine göre borç çıkarılacaktır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YAŞLILIK SİGORTASI

1. Yaşlılık Sigortasından Sağlanan Yardımlar

Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar, yaşlılık aylığı bağlanması ve yaşlılık toptan ödemesi yapılmasıdır.

2. Yararlanma Koşulları

Kanunun 28. maddesinde yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanma koşulları düzenlenmiştir. İlgili maddenin ikinci ve üçüncü fıkrasında yaşlılık aylığına hak kazanma genel koşulları belirlenirken, dört ila sekizinci fıkralarında sigortalıların işyerlerindeki çalışma koşulları ile maluliyet ve çalışma gücü kayıp oranları gibi özel durumları göz önünde bulundurularak, daha kolay koşullarla emekliliğe hak kazanabilmelerine olanak sağlayan özel koşullara da yer verilmiştir.

Gerek genel koşullara, gerekse özel koşullara göre aylık bağlanabilmesi, 4/1-(a) ve 4/1-(c) sigortalıları için çalıştığı işinden ayrılma ve yazılı istekte bulunma koşullarının, 4/1-(b) sigortalıları için ise yalnızca yazılı istekte bulunma koşulunun gerçekleşmesine bağlı bulunmaktadır.

2.1. Genel Koşullar

4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanmanın genel koşulları;

- 8.9.1999 (dahil) tarihinden önce sigortalı olanlar,

- 8.9.1999 (hariç) ila 30.4.2008 (dahil) tarihleri arasında sigortalı olanlar,,

- 30.4.2008 (hariç) sonrasında sigortalı olanlar, olmak üzere 3 bölümde incelenecektir.

2.1.1. 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamında 8.9.1999 (Dahil) Tarihinden Önce Sigortalı Olanlar

8.9.1999 tarihinden önce sigortalı olanların yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları Kanunla;

- 4/1-(a) sigortalıları için; 506 sayılı Kanunun geçici 81.,

- 4/1-(b) sigortalıları için; 1479 sayılı Kanunun geçici 10.,

maddeleri yürürlükte bırakılmak suretiyle mülga kanunlardaki hükümler doğrultusunda tespit edilmesi sağlanmıştır.

Buna göre, 8.9.1999 (dahil) tarihinden önce sigortalı olan;

- 4/1-(a) sigortalılarının aylığa hak kazanma koşulları 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin A, B ve C bentlerindeki,

- 4/1-(b) sigortalılarının ise 1479 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarındaki,

koşullara göre belirlenecektir.

2.1.1.1. 4/1-(a) Kapsamındaki Sigortalılar

2.1.1.1.1. 506 Sayılı Kanunun Geçici 81/A Bendine Göre Aylığa Hak Kazanma Koşulları

8.9.1999 tarihi itibariyle 506 sayılı Kanunun 4447 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 60. maddesinin (A) bendindeki seçeneklere göre yaşlılık aylığına hak kazananlar ile bu tarih itibariyle kadın sigortalılardan 18, erkek sigortalılardan 23 yıllık sigortalılık sürelerini dolduranlardan;

- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması ve en az 5000 gün veya,

- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması, 15 yıl sigortalılık süresi bulunması ve en az 3600 gün yahut,

- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, kadın ise 20, erkek ise 25 yıl sigortalılık süresi bulunması ve en az 5000 gün,

malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma şartlarını yerine getirenler, yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.

2.1.1.1.2. 506 Sayılı Kanunun Geçici 81. maddesinin birinci fıkrasının (B) Bendine Göre Aylığa Hak Kazanma Koşulları

4759 sayılı Kanunla değişik 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi ile sigortalıların 23.5.2002 tarihindeki sigortalılık sürelerine göre, aşağıdaki tabloda belirtilen en az sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanabilecekleri öngörülmüştür.

4759 Sayılı Kanunda Yaşlılık Aylığı İçin Öngörülen

Kademeli Geçiş Süreci

 

 

Tahsis Talep Tarihindeki En Az

23.5.2002 Tarihindeki Sigortalılık Süresi/Sigortalılık Süresinin Başlangıcı

Sigortalılık süresi

Yaşı

Gün

Sayısı

Kadın

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

Erkek

 

18 yıl–20 yıl 8 ay 15 gün 9.9.1981-23.5.1984

23 yıl–25 yıl 8 ay 15 gün 9.9.1976-23.5.1979

20

25

40

44

5000

17 yıl – 18 yıl 24.5.1984-23.5.1985

21 yıl 6 ay-23 yıl 24.5.1979-23.11.1980

20

25

41

45

5000

16 yıl – 17 yıl 24.5.1985-23.5.1986

20 yıl – 21 yıl 6 ay 24.11.1980-23.5.1982

20

25

42

46

5075

15 yıl – 16 yıl 24.5.1986-23.5.1987

18 yıl 6 ay-20 yıl 24.5.1982-23.11.1983

20

25

43

47

5150

14 yıl – 15 yıl 24.5.1987-23.5.1988

17 yıl-18 yıl 6 ay 24.11.1983-23.5.1985

20

25

44

48

5225

13 yıl – 14 yıl 24.5.1988-23.5.1989

15 yıl 6 ay-17 yıl 24.5.1985-23.11.1986

20

25

45

49

5300

12 yıl – 13 yıl 24.5.1989-23.5.1990

14 yıl-15 yıl 6 ay 24.11.1986-23.5.1988

20

25

46

50

5375

11 yıl – 12 yıl 24.5.1990-23.5.1991

12 yıl 6 ay-14 yıl 24.5.1988-23.11.1989

20

25

47

51

5450

10 yıl – 11 yıl 24.5.1991-23.5.1992

11 yıl-12 yıl 6 ay 24.11.1989-23.5.1991

20

25

48

52

5525

9 yıl – 10 yıl 24.5.1992-23.5.1993

9 yıl 6 ay-11 yıl 24.5.1991-23.11.1992

20

25

49

53

5600

8 yıl – 9 yıl 24.5.1993-23.5.1994

8 yıl-9 yıl 6 ay 24.11.1992-23.5.1994

20

25

50

54

5675

7 yıl – 8 yıl 24.5.1994-23.5.1995

6 yıl 6 ay-8 yıl 24.5.1994-23.11.1995

20

25

51

55

5750

6 yıl – 7 yıl 24.5.1995-23.5.1996

5 yıl-6 yıl 6 ay 24.11.1995-23.5.1997

20

25

52

56

5825

5 yıl – 6 yıl 24.5.1996-23.5.1997

3 yıl 6 ay-5 yıl 24.5.1997-23.11.1998

20

25

53

57

5900

4 yıl – 5 yıl 24.5.1997-23.5.1998

2 yıl 8 ay 15 gün-3 yıl 6 ay 24.11.1998-8.9.1999

20

25

54

58

5975

3 yıl – 4 yıl 24.5.1998-23.5.1999

 

20

 

55

 

5975

2 yıl 8 ay 15 gün-3 yıl 24.5.1999-8.9.1999

 

20

 

56

 

5975

2.1.1.1.3. 506 Sayılı Kanunun Geçici 81/C Bendine Göre Aylığa Hak Kazanma Koşulları

4759 sayılı Kanunla 23.5.2002 tarihinden geçerli olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinde yapılan değişiklikle anılan maddenin birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendinde yer alan 15 yıl + 50/55 yaş + 3600 gün koşuluna göre yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları sigortalılık sürelerinin tespiti bakımından 23.5.2002 tarihi esas alınarak belirlenecek olup, bu tarihten sonra emekli olacaklar için 15 yıl, 3600 gün ve 50/55 yaş şartlarını yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.

23.5.2002 tarihinde öngörülen şartları yerine getiremeyenler, bu şartları aşağıda belirtilen tarih aralıklarından hangi tarih aralığında yerine getiriyorsa o yaşlarda aylığa hak kazanacaklardır.

- 24.5.2002 ile 23.5.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,

- 24.5.2005 ile 23.5.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,

- 24.5.2008 ile 23.5.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,

- 24.5.2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24.5.2011 ile 23.5.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,

- 24.5.2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları,

halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.

2.1.1.2. 4/1-(b) Kapsamındaki Sigortalılar

2.1.1.2.1. 1479 Sayılı Kanunun Geçici 10. Maddesinin Birinci Fıkrasına Göre Aylığa Hak Kazananlar

1.10.1999 tarihi itibariyle aylık bağlanmasına hak kazananlar ile hak kazanmalarına iki tam yıl veya daha az kalanlar, 1479 sayılı Kanunun 35. maddesinin 4447 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki hükümlerine göre;

- Talepte bulunduğu tarihte prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması,

- Kadın ise 20 tam yıl, erkek ise 25 tam yıl prim ödemesi,

- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşında olması ve 15 tam yıl prim ödemesi, şartıyla aylığa hak kazanacaklardır.

2.1.1.2.2. 1479 Sayılı Kanunun Geçici 10. Maddesinin İkinci Fıkrasına Göre Aylığa Hak Kazananlar

1479 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin ikinci fıkrası Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra 4759 sayılı Kanunla yeniden düzenlenmiş ve bu defa sigortalıların 23.5.2002 tarihini takip eden ay başı olan 1.6.2002 tarihi itibariyle, kadın ise 20, erkek ise 25 tam yılını dolduranlar veya doldurmalarına kalan süreye göre kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.

1479 SK. Geçici 10/İkinci Fıkrasına Göre

Aylığa Hak Kazanma Kademeli Geçiş Süreci

Kadın

Emeklilik Yaşı

Erkek

Emeklilik Yaşı

2 tam yıl veya daha az

40

2 tam yıl veya daha az

44

3 tam yıl veya daha az

41

3 yıl 6 ay veya daha az

45

3 tam yıldan fazla,

4 tam yıl veya daha az

42

3 yıl 6 aydan fazla, 5 tam yıl

veya daha az

46

4 tam yıldan fazla,

5 tam yıl veya daha az

43

5 yıldan fazla, 6 yıl 6 aydan

veya daha az

47

5 tam yıldan fazla,

6 tam yıl veya daha az

44

6 yıl 6 aydan fazla, 8 tam yıl

veya daha az

48

6 tam yıldan fazla,

7 tam yıl veya daha az

45

8 tam yıldan fazla, 9 yıl 6 ay

veya daha az

49

7 tam yıldan fazla,

8 tam yıl veya daha az

46

9 yıl 6 aydan fazla, 11 tam yıl

veya daha az

50

8 tam yıldan fazla,

9 tam yıl veya daha az

47

11 tam yıldan fazla, 12 yıl 6 ay

veya daha az

51

9 tam yıldan fazla,

10 tam yıl veya daha az

48

12 yıl 6 aydan fazla, 14 tam yıl

veya daha az

52

10 tam yıldan fazla,

11 tam yıl veya daha az

49

14 tam yıldan fazla, 15 yıl 6 ay

veya daha az

53

11 tam yıldan fazla,

12 tam yıl veya daha az

50

15 yıl 6 aydan fazla, 17 tam yıl

veya daha az

54

12 tam yıldan fazla,

13 tam yıl veya daha az

51

17 tam yıldan fazla, 18 yıl 6 ay

veya daha az

55

13 tam yıldan fazla,

14 tam yıl veya daha az

52

18 yıl 6 aydan fazla, 20 tam yıl

veya daha az

56

14 tam yıldan fazla,

15 tam yıl veya daha az

53

20 tam yıldan fazla, 21 yıl 6 ay

veya daha az

57

15 tam yıldan fazla,

16 tam yıl veya daha az

54

21 yıl 6 aydan fazla, 22 tam yıl

58

16 tam yıldan fazla veya 17 tam yıl

55

 

 

 

2.1.1.2.3. 1479 Sayılı Kanunun Geçici 10. Maddesinin Üçüncü Fıkrasına Göre Aylığa Hak Kazananlar

1.10.1999 tarihinde kadın ise 50, erkek ise 55 yaş ve en az 15 tam yıl için 2 yıldan daha fazla süre var ise kademeli geçiş süreci uygulanacaktır.

1479 SK. Geçici 10/Üçüncü Fıkrasına Göre

Aylığa Hak Kazanma Koşulları-Kademeli Geçiş Süreci

Kanun Çıktığı Tarihte

Emekliliğine Kalan Süre

(1.10.1999 Tarihi İtibariyle)

Yaş

Prim Ödeme

Süresi

 

Kadın

Erkek

 

2-4 Yıl arasında olanlar

51

56

15 Yıl

4-6 Yıl arasında olanlar

52

56

15 Yıl

6-8 Yıl arasında olanlar

53

57

15 Yıl

8-10 Yıl arasında olanlar

54

57

15 Yıl

10 Yıldan fazla olanlar

56

58

15 Yıl

Kısmi aylıklarda; sigortalının 1.10.1999 tarihinde hem hizmeti hem de yaşı değerlendirilecektir.

2.1.2. 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamında 8.9.1999 (Hariç) ila 30.4.2008 (Dahil) Tarihleri Arasında Sigortalı Olanlar

2.1.2.1. 4/1-(a) Kapsamındaki Sigortalılar

4447 sayılı Kanunla 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin (A) fıkrasındaki yaşlılık aylığına hak kazanma seçenekleri üçten ikiye indirilerek, 8.9.1999 (hariç) tarihinden sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için;

- Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün veya,

- Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıl sigortalılık süresi bulunması ve en az 4500 gün,

malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak seçeneklerinden birinin yerine getirilmesi öngörülmüştür.

Kanunun geçici 9. maddesinin birinci fıkrasında aynı hüküm korunmuştur.

2.1.2.2. 4/1-(b) Kapsamındaki Sigortalılar

Kanunun geçici 9. maddesinin ikinci fıkrasında 4/1-(b) kapsamında sigortalı olup, 8.9.1999 tarihinden 30.4.2008 tarihine kadar ilk defa sigortalı sayılanlar;

- Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş ve 25 tam yıl sigorta primi ödemiş olması veya,

- Kadın ise 60, erkek ise 62 yaşını doldurması ve en az 15 tam yıl malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemesi,

şartıyla yaşlılık aylığından yararlanacaklardır.

2.1.3. 30.4.2008 (Hariç) Sonrasında Sigortalı Olanlar

Kanunla genel hükümler yönünden ilk defa Kanuna göre sigortalı sayılanlara yaşlılık sigortasından aylık bağlama şartları 28. maddede düzenlenmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında; ilk defa Kanuna göre sigortalı sayılanlara aşağıda belirtilen şartları yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığı bağlanacağı öngörülmüş olmakla birlikte, Kanunun geçici 7. maddesinin son fıkrasında 30.4.2008 (hariç) tarihinden sonra 506, 1479, 5434, 2925 ve 2926 sayılı kanunlara göre ilk defa sigortalı veya iştirakçi olanlar hakkında Kanunun 28. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür. Diğer bir ifadeyle, 28. maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları ilk defa 1.5.2008 tarihi itibariyle 506, 1479, 5434, 2925 ve 2926 sayılı kanunlara göre sigortalı olanlar için uygulanacaktır.

Buna göre, ilk defa 1.5.2008 tarihi itibariyle sigortalı olanlardan;

- 4/1-(a) sigortalılarına, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7200 gün,

- 4/1-(b) ve 4/1-(c) sigortalılarına, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 9000 gün,

malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.

Kadın sigortalılar için 58, erkek sigortalılar için 60 olarak öngörülen yaş hadleri, 4/1-(a) sigortalıları için 7200, 4/1-(b) ve 4/1-(c) sigortalıları için 9000 prim gün sayısı koşullarının 28. maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen kademeli süreçte, 1.1.2036 tarihinden sonra yerine getirilmesi halinde, gün koşulunun yerine getirildiği tarih aralığındaki yaş hadleri esas alınarak aylığa hak kazanma koşulları belirlenecektir.

Yine, 28. maddenin üçüncü fıkrasında; ikinci fıkrada belirlenen yaş hadlerine 65 yaşı geçmemek üzere, üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla da yaşlılık aylığı bağlanabilecektir.

5510/28. Maddenin İki ve Üçüncü Fıkralarına Göre

Aylığa Hak Kazanma Koşulları

Madde No

4/1-(a) Sigortalıları İçin

7200, 4/1-(b) ve 4/1-(c)

Sigortalıları İçin 9000 Prim

Gün Sayısı Koşulunun

Oluştuğu Tarih

Tahsis Talep Tarihindeki En Az

Yaş

Sigortalılık Niteliğine Göre Prim Gün Sayısı

Kadın

Erkek

4/1-(a)

4/1-(b) ve 4/1-(c)

28/iki-(a)

01.05.2008 - 31.12.2035

58

60

7200

9000

28/ üç

01.05.2008 - 31.12.2035

61

63

5400

5400

28/iki-(b) ve üç

01.01.2036 31.12.2037

59

61

7200

9000

62

64

5400

5400

01.01.2038 - 31.12.2039

60

62

7200

9000

63

65

5400

5400

01.01.2040 - 31.12.2041

61

63

7200

9000

64

65

5400

5400

01.01.2042 - 31.12.2043

62

64

7200

9000

65

65

5400

5400

01.01.2044 – 31.12.2045

63

65

7200

9000

65

65

5400

5400

01.01.2046 – 31.12.2047

64

65

7200

9000

65

65

5400

5400

01.01.2048

65

65

7200

9000

65

65